Vogels op Curaçao
Curaçao leent zich uitstekend voor bird watching. Je kunt vogels spotten van heel klein tot heel groot, van kolibrie tot flamingo, van de steltloper tot de witbuikreiger, van de Andesmus tot de gele zanger (Yellow Warbler), van de Caracara (Warawara) tot de visarend en alles wat er tussen zit, zoals bijvoorbeeld de gele en oranje troepiaal. Kortom, je hebt een mooie en uitdagende bingokaart vol prachtige vogels om af te vinken!
Vogelgebieden Curaçao
Curaçao heeft twee soorten watergebieden (wetlands): de ondiepe zoutwaterpannen of Salinas én binnenlandse mangroven en zoetwaterreservoirs, die zijn ontstaan door dammen en dijken.
Wat zijn de beste vogelspotgebieden op Curaçao? Onze reporter en vogelkenner Wil Weerd tipt de 8 beste gebieden voor bird watching.
1. Rif Sint Marie
Zoek je een onderkomen op Curaçao voor je verblijf, dan is Coral Estate Luxury Resort op Rif St. Marie een aanrader voor vogelspotters. Eenmaal aangekomen op het unieke resort, kun je vanaf de aankomst meteen je camera pakken. De vogels vliegen je als het ware om de oren. En zie je ze niet, dan hoor je ze wel!
Vooral de oranje troepialen en tropische spotlijsters hoor en zie je als eerste. Nog voor het ochtendgloren zijn deze vogels de natuurlijke wekkers op het resort. En: de natuur overheerst op Coral Estate.
Wandelend over het uitgestrekte terrein vind je een bord met twintig hier voorkomende vogelsoorten: Caraïbische, oranje en gele troepiaal, grond- en naaktoogduif, maisparkiet, caracara, fregatvogel, Amerikaanse torenvalk, visarend, gele zanger, saffraanvink ook wel saffraangors genoemd, groene en rode kolibrie, Andes- en huismus, tropische spotlijster, visdief, bruine pelikaan en het suikerdiefje.
Daarnaast zijn er verrassend genoeg nog meer vogels te spotten, zoals boven zee de grote jager en de bruine jan-van-gent, boven de bush en de zoutpannen de witstaartbuizerd, in de zoutpannen steltkluut, ijsvogel, grote stern, kleine blauwe en witbuikreiger, flamingo, kleine en grote vliegenvanger, kleine Amerikaanse en grote zilverreiger en tijdens de migratie kleine steltlopers zoals de kleine gele ruiter.
M.a.w. de zoutpannen achter het rif bieden steltlopers, plevieren, reigers, ijsvogel en flamingo’s beschutting om in en tussen de aanwezige mangroven te foerageren. Tegelijkertijd vinden Fregatvogels, caracara en visarend er hun prooien. Kortom, er is geen enkele plaats op Curaçao waar je gegarandeerd meer vogels kunt spotten dan op Rif St. Marie met een onderkomen op Coral Estate!
2. Curaçao Rif Mangrove Park, Willemstad
Het mangrovepark is betrekkelijk nieuw en ligt in de luwte van Willemstad ingeklemd tussen Pisina (zwembad) Bennie Leito, de cruiseterminal, hotel en Pater Euwensweg. Als je het toegangsbewijs koopt, krijg je een geplastificeerde kaart met afbeeldingen en namen van mogelijke vogels die je in het Mangrove Park kunt spotten.
Kom vooral vroeg met een grotere kans op een mooie score. Je loopt door een te openen toegangshek een vlonder op met een geadviseerde looproute. Heb je haast, dan ben je in 10 minuten klaar! Natuurlijk is dat niet je doel. Sterker nog, op diverse plaatsen zijn banken geplaatst met uitzicht op strategische plekken. Over de zitplaatsen zijn tentdoeken gespannen om je te beschermen tegen het felle zonlicht. Halverwege is een uitkijktoren waarvan het hoogste punt tot boomkruinhoogte reikt en je een mooi uitzicht biedt, dat verder gaat dan het mangrovepark.
En dan de hamvraag: welke vogels heb je gezien? Als eerste dient zich de prachtige witbuikreiger aan en wel op zeer korte afstand. Daarna de gele zanger (Yellow Warbler), de saffraanvink en op aangeven van de parkwachter de geelkruinkwak op het nest.
De maisparkieten per tweetal vliegen hoog in de lucht van boom naar boom, terwijl ook de naaktoogduiven zich laten zien. Mannetje geelkruinkwak besluit boven de vlonder recht op mij af te vliegen en op enkele meters neer te strijken in een mangrovebosje.
De parkwachter verzekert mij dat ook de visarend een regelmatige en graag geziene gast is. Bovendien schrikt de visarend niet van de bezoekers en laat zich gemakkelijk bewonderen. Men is er in geslaagd een open verbinding met de zee te houden, met inkomend en uitgaand zeewater. Het schijnt dat je op deze plek toch geen last hebt van muggen.
In Willemstad zelf kun je zomaar de groene reiger en de steenloper langs de stenen kaden van waterpartijen spotten. Dus ook in de stad: kijk om je heen én omlaag!
3. Zoutpannen van Jan Thiel
In het oostelijk deel van Curaçao liggen de zoutpannen van Jan Thiel, die je kunt bereiken via de bekende en vooral drukke Caracasbaaiweg. Meerdere malen heb ik grote stukken rond de zoutpannen gelopen met als eerste doel te genieten van de talrijke flamingo’s.
Daarnaast zie je ook heel vaak de caracara op reusachtige cactuspilaren zitten als doeltreffend uitkijkpunt. In het Papiamento spreken de eilandbewoners over warawara i.p.v. cararcara.
In de zoutpannen tref je op een eilandje broedende sternen aan zoals de Amerikaanse dwergstern, de koningsstern en ook het visdiefje tref je hier aan. Tijdens mijn eerste kennismaking met Curaçao en mijn eerste ronde rondom de zoutpannen van Jan Thiel zie ik een enorme groep zwartwitte vogels op lange, rode stelten: steltkluten blijkt achteraf. In drassige gebieden kun je ook in Nederland de steltkluut spotten. Tijdens mijn verblijf op Curaçao in december 2023 zie ik uitsluitend mannetjes met hun zwart-witte koppen; nergens een vrouwtje met een geheel witte kop!
Ook deze zoutpannen zijn foerageergebieden voor allerlei “ruiters”, plevieren en andere watervogels. En heb je geluk en je bent op het juiste moment (met een camera) op de juiste plaats en je hebt gunstig licht, dan kun je zomaar de Amerikaanse schaarbek waarnemen! De zoutpannen bieden ruimte aan zowel watervogels als zeevogels. Ook de bruine pelikaan kun je aantreffen in deze saliña bij Jan Thiel.
Omwonenden gebruiken de zoutpannen ook voor eigen gerief: wandelen, joggen, mountainbiken en zelfs als hondenuitlaatgebied. Alle activiteiten verstoren in min of meerdere mate de rust. Gelukkig zijn heel veel bezoekers zich wel bewust van dit unieke natuurgebied.
4. Christoffel National Park
Op een uurtje rijden van Willemstad ligt het grootste nationale park van Curaçao. De openingsuren wijken af van gangbare museumbezoektijden: 06.00 - 14.00 u. Entree in 2023: volwassenen US $15 en kinderen tussen 6-12 betalen US $2. Het Christoffel National Park biedt uitgebreide fauna en flora die je alleen kunt ontdekken of m.b.v. een gids wandelend of in de vorm van een safari in een open truck met zitplaatsen.
Tijdens ons bezoek kies ik voor een wandeling. Na het kopen van een kaartje vraag ik welke wandelroute zich het beste leent voor vogels spotten en fotograferen. De eerste opmerking is meteen een rake: eigenlijk bent u al te laat! De vogels “starten” vroeg in de ochtend en dat is vrijwel overal het geval.
De route is uitgezet met markeringen: de rode paaltjes moeten we volgen. De 7 km lange route is echter geen wandelroute, maar veel vaker een kruip- en sluip-door tussen de vele soorten cactussen met kleine, grote én heel grote stekels (pica’s). Gelukkig hebben we water bij ons, want dat heb je hard nodig. En na een tijdje met de camera in de hand gelopen te hebben, gaat deze uiteindelijk in de tas: slechts een gele troepiaal gezien in dicht struikgewas. En dat levert dus alleen een waarneming op en geen foto. Tijdens de wandeling dienen zich ook klimpartijen aan en na ruim anderhalf uur zijn we op een derde van de afstand. Wel zijn we aangekomen bij een eerste viewpoint.
Het uitzicht is absoluut de moeite waard: 360º view met als ijkpunten een geweldige Boca en het landhuis van waar we vertrokken zijn. Het is inmiddels na 12.00 u en we besluiten terug te lopen naar het landhuis via de verharde weg, waar automobilisten gebruik van maken om het park met eigen auto te verkennen. Terug bij af tref ik collega-vogelfotograaf Ronald: zijn score: de rode kolibrie en de witstaartbuizerd gefotografeerd; mijn score: helaas geen bruikbare foto.
De site vermeldt, dat je de naaktoogduif, de tropische spotvogel, de oranje troepiaal, de caracara, de Amerikaanse torenvalk en de maisparkieten er doorgaans kunt zien. Collega Ronald heeft dus toch een mooie score! Ook minder vaak spotten bezoekers de gele troepiaal, de roodhalsduif, sterns en heel soms de kerkuil.
5. Muizenberg
Van oudsher is Muizenberg een plantage ten noorden van Willemstad; nu is het inmiddels ook al een woonwijk. In 1916 koopt een Nederlands bedrijf een gedeelte van Plantage Muizenberg met het doel een zoetwaterreservoir aan te leggen. Echter, het bedrijf ontwikkelt het gebied niet en verkoopt het stuk land rond 1950 aan oliemaatschappij Shell. In opdracht van de nieuwe eigenaar komt er een dam: in de regentijd stroomt het water naar de lager gelegen dam en ontstaat er een zoetwaterreservoir. Shell gebruikt het water als koelwater voor industriële doeleinden. In 1973 bouwt Shell een waterfabriek en is het zoetwaterreservoir niet meer nodig. In 2007 krijgt Muizenberg de status van IBA: Important Bird Area; en in 2013 krijgt het gebied de status van Ramsar-gebied.
In 1971 spreken deelnemende partijen aan een internationale conventie in Ramsar (Iran) af zich in te zetten voor drassige graslanden (wetlands) ter bescherming van watervogels. Deze drassige gebieden dienen als (tijdelijke) verblijfplaats voor vogels en zijn van internationaal belang. Op 2 februari 1971 ondertekenen de deelnemende partij het akkoord en op 21 december 1975 treedt het akkoord in werking.
De graslanden voor de Muizenbergdam zijn afhankelijk van langdurige regenval. Pas dan heeft het gebied betekenis voor de watervogels en is er sprake van drassig grasland met ondiep water. Amerikaanse meerkoet, waterhoen, flamingo en Chileense kieviet profiteren dan van het zoete water. Het is bovendien een tijdelijke verblijfplaats voor migrerende vogels. De natste maanden zijn oktober, november en december. De bedreigingen voor Muizenberg zijn de toenemende zoektocht naar bouwgrond en helaas afvalstortingen.
6. L.V.V. Area
Het Ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur (G, M & N) draagt zorg voor het bevorderen van de gezondheid van de bevolking en voor een gezond milieu waarin mens, dier en natuur zich duurzaam kunnen ontwikkelen. In het Business-plan van het ministerie voor Landbouw, Milieu en Natuur uit 2010 benoemt de regering van Curaçao o.a. 5 Beleidsdomeinen. Drie daarvan zijn:
1. Invasieve dier- en plantensoorten
2. Milieu, Natuur en Landschap, waaronder kust- (publieke stranden) en rifbeheer
3. Watermanagement
De te gebruiken instrumenten voor de realisatie van dit plan zijn o.a. regel- en wetgeving in samenhang met communicatie en informatie.
Midden in het gebied dat omringd is door de Seru Loraweg, de Schottegatweg Oost en de Santa Rosaweg ligt een L.V.V.-Area. Het gebied behoort toe aan het ministerie van Landbouw, Visserij & Veeteelt voor agrarische toepassingen. Gezuiverd afvalwater van de waterzuivering aan de Seru Loraweg komt terecht in benoemde L.V.V.-Area. Op deze wijze is er dus een constante stroom van gezuiverd water, dat zeer aantrekkelijk is voor vogels in het algemeen en watervogels in het bijzonder.
Bezoek aan dit natuurgebied kan onder leiding van een gids van Carmadi (Caribbean Management of Biodiversity). Je kunt er spotten: grote zilverreiger, kleine Amerikaanse reiger, koereiger, roodhalsreiger, Amerikaanse dodaars, aalscholver en in de wintermaanden migrerende vogels.
7. Klein Hofje
Vogels zoeken water en ze maken geen onderscheid op welke manier het water voor hen ter beschikking staat. Klein Hofje is de plaats waar een waterafvalzuiveringsinrichting gerealiseerd is. Zodra gebieden met water droogvallen, zoeken én vinden watervogels andere mogelijkheden en biedt Klein Hofje uitkomst. Het water bevindt zich in rechthoekige betonnen basins.
De steltkluten en de groene reigers behoren tot de vaste gasten. Tijdens migratie komen de watervogels van heinde en ver. De grote en kleine gele ruiters én de kleine topper (kleine duikeend) hebben hun broedgebieden in het noorden van Canada en Alaska. Uit het zuiden melden zich de zwartbuikfluiteenden die je tijdens het vliegen al hoort.
Klein Hofje is niet vrij toegankelijk. Een medewerker van Carmadi merkt echter op, dat je op verzoek mogelijk naar binnen mag om vogels te spotten. Carmadi is een non-profit organisatie, gesticht in 1955, die nu o.a. vijf Nationale Parken op Curaçao beheert en zich ook richt op educatie.
8. Kokomo-Beach
Hoe aangenaam kan het zijn als je zon, zee, strand, birdwatching én een fantastische vakantie met elkaar kunt combineren? Komend van of gaande naar Willemstad via Helmin Magno Wiels Boulevard neem je de afslag naar Kaminda Dr. Amado Römer. De weg leidt tussen de saliñas van St. Michiel door, waar flamingo’s en mogelijk ook andere watervogels te bewonderen zijn. Er is voldoende gelegenheid om ongestoord te stoppen, je auto te parkeren en in alle rust de vogels te observeren en eventueel te fotograferen. Daarna vervolg je je weg tot de afslag naar Kokomo-Beach waar ook voldoende parkeerruimte is.
In de voorgaande jaren spot ik bij Kokomo-Beach bijna vanzelfsprekend leguanen, maar verwacht ik ook de oranje troepiaal, de geelkruinkwak en de bruine pelikaan. En niet verrassend: ze zijn er allemaal bij aankomst! Zittend in het restaurant op de rotsen langs de oceaan zie je al van ver de bruine pelikaan aankomen; nu zowel mannetje als vrouwtje.
Zo kun je verrast zijn en mis je het moment voor een of meerdere mooie foto’s. Geen ramp, want de bruine pelikaan komt vrijwel meteen weer terug is dus opnieuw te bewonderen! En of het niet op kan: de bruine pelikaan toont uitgebreid hoe hij/zij de vis vangt voorafgegaan door een spectaculaire duik. En zoek je de geelkruinkwak: kijk in de boom staande op het uiterste linkerpunt van het terras. Veel succes!
9. Westpunt (Watamula)
De zeevogels van Curaçao zijn vooral de bruine pelikanen, de fregatvogels, de koningssterns, de lachmeeuwen en de jan-van-genten (bruine en roodvoet), keerkringsvogels en de jagers (kleinste en middelste). De booby bobby oftewel de bruine jan-van-gent en ook de roodvoet jan-van -gent kun je spotten voorbij Westpunt. Deze zeevogels nestelen op de kliffen van het meest westelijke punt van Curaçao. Inmiddels ben je dan ook aangekomen op Watamula.
In het algemeen kun je dus zeggen, dat je overal op Curaçao vogels kunt spotten waar water is: kustgebieden rond het hele eiland inclusief de Boca’s, de zoutpannen (salinās), zoetwaterbekkens en waterreservoirs. Aan de bovenstaande opsomming kun je ook nog toevoegen St. Michielbaai (flamingo’s), Santa Barbara (fregatvogels) en Spaanse Water. Santa Barbara Beach Hotel is nu een onderdeel van Sandals Royal Curaçao en nu enkel en alleen nog toegankelijk voor gasten. De talrijk aanwezige rode kolibries krijgen nu helaas minder bezoek.
Meer weten over natuurgebieden op het eiland? Bekijk dan ook onze overige tips voor een vakantie op Curaçao.
Veelgestelde vragen
