Oostvaardersplassen
Natuurgebieden Flevoland - De Oostvaardersplassen is een prachtig wetland in Flevoland met een ontzettend belangrijke functie voor broed- en trekvogels. Het is daarom grotendeels Natura 2000 gebied, wat betekent dat het de hoogst mogelijke beschermingsstatus heeft.
Natuur in de Oostvaardersplassen
De Oostvaardersplassen is een geweldige plek om vogels en wilde dieren te spotten en heerlijk te wandelen of te fietsen. Het gebied heeft, sinds het ontstaan in 1968, veel publieke belangstelling gehad en is regelmatig het podium voor discussie rondom natuurbeheer in Nederland. Op deze pagina willen wij daarom zowel de unieke flora en fauna beschrijven als de ontwikkelingen en toekomstplannen van het gebied uitleggen. Hopelijk heb je na het lezen van deze pagina een compleet beeld van de natuur in de Oostvaardersplassen.
Dieren Oostvaardersplassen
De Oostvaardersplassen is in eerste plaats een vogelgebied. Het is een belangrijk toevluchtsoord voor trekvogels van de Oost-Atlantische Trek. Ieder jaar komen enorme groepen vogels naar het gebied om aan te sterken voor hun grote tocht. De tienduizenden grauwe ganzen waren de eerste inwoners van het gebied. Inmiddels is het een vogelwalhalla met ruim 100 vogelsoorten. Je kunt er onder andere enorme groepen watervogels, rietvogels en steltlopers observeren. De aantallen zijn indrukwekkend!
Ook de ijsvogel, het baardmannetje, de lepelaar, de roerdomp, de aalscholver, de zilverreiger en zelfs de zeearend zijn inmiddels veel geziene soorten. Om de diverse vogelsoorten goed te kunnen observeren zijn er vele vogelkijkhutten in het gebied geplaatst. Neem dus zeker je verrekijker en camera met telelens mee en hoop op die ene bijzondere vogel voor je lens.
Daarnaast kun je ook de grote grazers bewonderen. Konikpaarden, heckrunderen en edelherten helpen mee aan het ontstaan van een afwisseling tussen kortere begraasde gebieden en gebieden waarin ruigte en struiken tot ontwikkeling komen. Misschien heb je ook nog het geluk om een vos of bever te spotten. Of wellicht een ringslang of ree in het Oostvaardersveld.
Overnachten bij de Oostvaardersplassen
Waar kun je leuk slapen in de buurt van de Oostvaardersplassen? Hieronder geven we je graag een aantal opties voor jouw vakantie.
Hotels met ideale ligging in en bij Lelystad. Geniet van een heerlijke overnachting en trek de natuur in!
In Natuurpark Lelystad overnacht je in een nagebouwd prehistorisch huis, helemaal back to basics.
Activiteiten Oostvaardersplassen
Wat is er te doen rond de plassen? Er is van alles te beleven in het gebied. Van wandelen en fietsen tot vogels spotten. De activiteiten vinden vooral plaats in de poortgebieden. Het kerngebied van de plassen blijft echt voor de dieren en is daarom alleen tijdens excursies toegankelijk voor publiek.
1. Wandelen
Je kunt prachtige wandelingen maken in het gebied. Staatsbosbeheer heeft zeer diverse wandelroutes uitgezet die variëren van korte rondjes van 1 kilometer tot langere tochten van 10 kilometer. De routes leiden langs de mooiste plekjes van de Oostvaardersplassen. Weidse uitzichten, mooie dieren en vele observatiehutten wachten onderweg.
2. Fietsen
Wil je fietsen rond de Oostvaardersplassen? Maak bijvoorbeeld een tocht door het moerasland en stap onderweg af om vogels te kijken bij de observatiehutten. Of ga voor een rondje door het Hollandse Hout.
Liever mountainbiken? Ga dan voor de 14 kilometer lange route door het Kotterbos. Lekker crossen over kronkelende paadjes tussen de bomen. Start op de parkeerplaats op de Stripheldenweg in Almere en volg de zwart-witte bordjes.
3. Vogels spotten
Je kunt de Oostvaardersplassen niet verlaten zonder vogels te kijken. De vele vogelkijkhutten maken het je extra gemakkelijk om de dieren te spotten. Hiervoor is het handig om een vogelgids mee te nemen. Zo weet je precies welke bijzondere soort je hebt gespot. Wil je liever met een gids op pad? Dan is onderstaande vogelexcursie wellicht leuk. Zo heb je nog meer kans om dieren te spotten.
- Handige veldgids voor vogels in NL en België.
- Leer soorten eenvoudig herkennen.
- Met gedetailleerde illustraties.
4. Excursies Oostvaardersplassen
Een groot deel van het jaar worden er interessante excursies in de Oostvaardersplassen georganiseerd. Denk aan vogels spotten, natuurfoto's maken, kanotochten en tochtjes door het kerngebied in een eco-kar (ook geschikt voor mindervaliden). Kinderen kunnen zelf boswachter spelen. Wie op pad gaat met gids heeft meer kans op het zien van wilde dieren en leert interessante feitjes over het gebied. Dit heeft ontzettend veel meerwaarde voor je bezoek.
Zelf zijn wij ook een ochtendje met een boswachter op pad geweest. Hans-Erik nam ons mee in de terreinwagen en we voelden ons echt op safari. We hebben dankzij de boswachter ontzettend veel vogels gespot, waaronder de majestueuze zeearend. Hij wist precies waar ze zouden zitten. Bekijk de aankomende excursies op de website van Staatsbosbeheer.
Seizoenen in de Oostvaardersplassen
Wanneer zijn de Oostvaardersplassen het mooist? In elk seizoen is er van alles gaande in de natuur van het gebied. In de herfst breekt de bronsttijd aan. Dan heb je kans om burlende edelherten te horen. Indrukwekkend!
Van het najaar tot in het vroege voorjaar staat het gebied dan weer helemaal in het teken van vogels. Tijdens de vogeltrek komen groepen van tienduizenden vogels naar het gebied. Er zijn dagen waarop 40.000 vogels zijn geteld, waanzinnig om te zien!
In de lente keren vogels die hebben overwinterd in het warme zuiden, zoals de blauwborst, terug naar Nederland. Ook is dit de periode om jonge vosjes te bewonderen. Op jonge leeftijd laten vossen zich makkelijker zien. De zomer is een fijne tijd om te recreëren. Alles staat in bloei en dankzij de aangename temperaturen is het heerlijk wandelen, fietsen of peddelen.
Oostvaardersplassen bezoeken
Enthousiast geworden over het gebied? Dan willen we je graag nog wat praktische tips meegeven voor jouw bezoek.
Bezoekerscentrum & parkeren
Er zijn twee bezoekerscentra waar je alle informatie kunt krijgen over de Oostvaardersplassen: Buitencentrum Oostvaardersplassen in Lelystad en Natuurbelevingcentrum De Oostvaarders in Almere. Hier kun je parkeren, een plattegrond ophalen en meer info krijgen over het gebied. Soms zijn er optredens, workshops en lezingen. Ook starten de excursies hier. Na een lange dag in het park kun je hier bovendien lekker een hapje eten met uitzicht op het schitterende gebied.
Plattegrond
Het is handig om een kaart van het gebied mee te nemen. Deze kun je zoals net gezegd ophalen bij de bezoekerscentra. Een andere optie is om hem online te bekijken op de website van Staatsbosbeheer.
Honden
Het is natuurlijk ontzettend leuk om met de hond op pad te gaan. Maar let erop dat je bij de Oostvaardersplassen op veel plekken niet met de hond mag wandelen. Honden kunnen de dieren in het gebied namelijk flink verstoren. Er zijn wel enkele plekken waar de viervoeter aangelijnd mee mag. Volg bijvoorbeeld de paarse route vanaf parkeerplaats 't Lange Pad.
Uitkijkpunten
Een groot deel van de Oostvaardersplassen is niet vrij toegankelijk. Om de kern te bezoeken is meegaan op excursie een mooie mogelijkheid. Wie niet mee wil op excursie maar toch het kerngebied wil zien, kan vanaf de Kleine en Grote Praambult uitkijken over het gebied. Neem je verrekijker mee en misschien zie je net als wij een enorme groep edelherten.
Film
Wist je dat er ook een prachtige film over de Oostvaardersplassen is gemaakt? De Nieuwe Wildernis brengt al het leven in het gebied in elk seizoen in beeld. Aanrader!
Ontwikkelingen in de Oostvaardersplassen
De Oostvaardersplassen ligt onder een vergrootglas door het beheer waar momenteel een kentering plaatsvindt. Het beheer van de grote grazers brengt namelijk dilemma’s met zich mee. In de winter is er niet voldoende voedsel voor alle grazers waardoor ieder jaar weer de keuze moet worden gemaakt tussen bijvoeren en dieren afschieten of naar de slacht brengen. Het aantal grazers werd in het verleden zo groot dat het landschap steeds opener werd en de variatie in de vegetatie gaandeweg is verdwenen. Een aantal vogelsoorten vond daarmee geen goed leefgebied en is verdwenen. Daardoor is ingrijpen nodig.
Een klein groepje mensen voedt het negatieve nieuws rondom het gebied terwijl het grootste deel van de mensen ontzettend enthousiast is na bezoek. Door de eenzijdige berichtgeving in de media zou je bijna gaan denken dat het niet goed gaat in het gebied. Het tegendeel is waar. De Oostvaardersplassen heeft, ook in lastige tijden, prachtige ontwikkelingen doorgemaakt waaronder de terugkeer van broedende zeearenden. Dat is fantastisch. Ook de film De Nieuwe Wildernis is ontzettend positief ontvangen.
Toekomstplannen Staatsbosbeheer
De Oostvaardersplassen is in beheer door Staatsbosbeheer. Zij kijken met veel hoop en positiviteit naar de toekomst van het gebied. De provincie heeft grootse plannen om de balans in het gebied te herstellen en Staatsbosbeheer gaat de uitvoering van het nieuwe beleid verzorgen. Daarom zullen er komende jaren veel werkzaamheden in het gebied plaatsvinden die ten goede komen aan de biodiversiteit en de natuurbeleving van de bezoekers.
Nieuw beleid
Sinds 2018 is een nieuw beleidsplan in werking gesteld. Dit zorgt in de toekomst voor meer biodiversiteit en komt ten goede aan de grazers en vogels zoals kiekendieven en rietvogels. Het moeras krijgt een reset wat in het voordeel werkt voor de vele vogels.
Ook worden struiken en bomen in het kerngebied geplant waardoor een bos-weidelandschap ontstaat. Dit vergroot de biodiversiteit en creëert beschutting voor dieren. Inmiddels zijn ook poelen en sloten uitgegraven voor de vismigratieroute die ervoor gaat zorgen dat stekelbaarsjes zelf het gebied in kunnen komen. Zo blijft het gebied zelfvoorzienend en wordt het wetland nog aantrekkelijker voor visetende vogels zoals de lepelaar.
Daarnaast zijn er natuurvriendelijke oevers aangelegd voor de vele vogels en de kleinere dieren. Die kunnen er schuilen, broeden of wegvluchten. Dankzij de oevers verbetert ook de waterkwaliteit. De provincie streeft daarnaast naar een stabiel aantal grazers in het gebied. De max komt op 1100 dieren. Dit is het aantal wat het gebied aan kan. Wil je meer weten over de actuele ontwikkelingen en werkzaamheden dan kun je eens kijken op het Boswachtersblog.
Nationaal Park Nieuw Land
De Oostvaardersplassen vormen samen met de Lepelaarplassen, het Markermeer en de Marker Wadden het Nationaal Park Nieuw Land. Dit park is ontzettend waardevol voor trekvogels. In de meeste nationale parken draait het om het behouden van de bestaande natuur. Bij Nationaal Park Nieuw Land wordt niet alleen behouden, maar ook volop ontwikkeld en gecreëerd. De Marker Wadden zijn bijvoorbeeld volledig door mensenhanden gemaakt.
