Swartbergpas
Een van de meest indrukwekkende bergpassen van de wereld vind je in de provincie West-Kaap van Zuid-Afrika! Tussen struisvogelhoofdstad Oudtshoorn en Prince Albert loopt de 27 kilometer lange kronkelweg over de Swartbergpas. Tussen de groene valleien van de Kleine Karoo en de meer droge, woestijnachtige Grote Karoo liggen de ruige Swartberge. Tijdens een rit de bergpas op zie je het landschap flink veranderen.
De weg over de Swartbergpas werd tussen 1884 en 1888 met de hand aangelegd onder leiding van de beroemde weg- en bruggenbouwer Thomas Bain. Toen de weg af was, hoefden mensen niet meer lang om te rijden om vanuit de Kleine Karoo naar de Grote Karoo (of andersom) te komen en konden ze dwars over de Swartberge heen.

De route vereist flink wat stuurwerk en de asfaltweg gaat na enkele kilometers over op een grindweg. Een 4x4 is geen overbodige luxe en het is aan te raden om zeer rustig te rijden, niet in de laatste plaats om constant van het mooie uitzicht te genieten! Durf je het toch niet aan om zelf te rijden, dan kun je ook een privétour boeken met een ervaren gids, waarbij je meteen alles te horen krijgt over de natuur.
Let op: in de winter (juni tot augustus) kan de weg tijdelijk gesloten zijn door sneeuwval.
Mooiste plekken Swartbergpas
Tijdens de groepsreis Compleet Zuid-Afrika van Fox, die ik in april 2025 maakte, behoort een halve dagtour naar de Swartbergpas tot de optionele excursies. Hoewel je in de derde week van de reis waarschijnlijk al vol zit met veel indrukken en je misschien ook al de Sanipas hebt gedaan, raad ik zeker aan om ook de Swartbergpas te doen.
Je bevindt je weer in een totaal ander landschap, je stopt regelmatig op de allermooiste uitkijkpunten en als natuurliefhebber raak je niet uitgekeken op de bijzondere planten en dieren die je hier tegenkomt. Ik tip de mooiste plekken en bezienswaardigheden op de route.
1. Flora en fauna Swartbergpas
Het gebied rond de Swartbergpas herbergt bijzondere planten en dieren. Omdat er een microklimaat heerst dat een stuk koeler is dan in de lagergelegen halfwoestijn, komt er fynbos voor, dat bestaat uit o.a. diverse soorten protea (suikerbos) met prachtige bloemen, zoals de zeldzame Kleindensuikerbos. De Leucospermum heeft iets weg van een speldenkussen. Ook vind je er veel heidesoorten zoals de Erica.

Het gebergte is een walhalla voor vogelspotters. Kaapse rotsspringer, Victoriaanse Winterkoning, oranjeborsthoningzuiger en de Kaapse suikervogel komen hier voor.

Kijk zeker eens omhoog om roofvogels te spotten, zoals de zeldzame zwarte arend of een jakhalsbuizerd. Je kunt ook zomaar de klipspringer, een kleine antilope, en steenbokken spotten in het gebergte.
2. Uitkijkpunten
Die Top is het hoogste punt van de Swartbergpas op 1.580 meter. Je kijkt uit over zowel de Kleine als Grote Karoo. Kijk in de berm eens goed naar de verschillende mooie planten en bloemen en bewonder de verschillende, grillige steenlagen van de bergen.

Vanaf de Malvadraai of een van de andere haarspeldbochten zie je hoe de bochtige weg door de bergen kronkelt.
3. Kloven
Tussen De Rust en Klaarstroom daal je af naar de Meiringspoort, een mooie kloof met roodstenen formaties. De weg door de kloof is sinds 2000 gerenoveerd na eerdere schade en loopt langs de Grootrivier, een zijtak van de Olifantsrivier.
In de kloof kijk je je ogen uit naar de zandstenen bergen en bomen die te midden van de ruige bergen groeien. Er zijn een paar prachtige plekjes om te stoppen voor een picknick. Vanaf de Watervaldrift kun je wandelen naar de 60 meter hoge waterval en eventueel lekker afkoelen in het water.

Sinds 1962 is er een weg beschikbaar naar de prachtige Gamkaskloof (in de volksmond: Die Hel), waar tot in de jaren '60 van de vorige eeuw mensen, met de bijnaam de Klowers, zeer afgezonderd leefden. Zij verbouwden hier granen, groenten, fruit, thee en tabak en stookten hun eigen witblits (sterke drank) en honingbier. Je doet er ongeveer twee uur over om deze afgelegen plek te bereiken. Door deze kloof worden mountainbiketochten en nachtelijke hardloopwedstrijden georganiseerd. Verder is het vooral een plek voor rustzoekers!
Reistips
4. Cangogrotten
In de Swartberge liggen een van de mooiste grotten ter wereld; de Cango Caves. Het grottenstelsel strekt zich uit over meer dan 4 km, waarvan ongeveer een kwart toegankelijk is voor bezoekers. Diverse, grote ondergrondse kamers in het kalksteenbergte herbergen de prachtigste druipsteenformaties. Zeker een kijkje waard!
