Kocher-Jagst-Radweg
Pittoreske dorpjes en stadjes met vakwerkhuizen, wijnbouwers met hun eigen wijnen en honderden kilometers fietspad door een verder ongerepte Zuid-Duitse natuur. Dat je bijzonder leuk kan fietsen in Baden-Württemberg wisten we allang, maar wat we hier presenteren is werkelijk uniek: de Kocher-Jagst-fietspad.
Deze fietsroute volgt de twee rivieren waar hij naar vernoemd is, de Kocher en de Jagst, beide zijrivieren van de Neckar. De route loopt zo ver mogelijk weg van al het drukke wegverkeer. Op een enkele dieseltractor na, kom je hier weinig anders tegen dan toerfietsers en e-bikers.
De meerdaagse fietstocht loopt door het Hohenloher Land, dat zich kenmerkt door diepe rivierdalen, uitgestrekte akkers en glooiende heuvels. De dorpjes zijn authentiek doch levendig, de mensen zijn gastvrij en (met reden) trots op hun omgeving. Door het zachte klimaat en het indrukwekkende landschap zouden we deze regio durven omschrijven als het Toscane van Duitsland. Fietsend langs de meanderende rivieren slinger je hier door de Zuid-Duitse rust, ruimte, cultuur en geschiedenis!
Fietsroute langs de Kocher en de Jagst
De Kocher-Jagst-Radweg is 335 km lang, bevat 1.920 hoogtemeters en wordt doorgaans in zes etappes gereden. Is gemiddeld 55 km per dag teveel van het goeie? Of heb je niet de tijd om hier zes dagen voor uit te trekken? Dan is de route geheel naar eigen wens te plannen.
Als je in elk leuk dorpje of stadje een nachtje door zou willen brengen, zou je zo drie weken over de route kunnen doen. Naast de vele overnachtingsplekken, zijn er maar liefst 13 Querverbindungen (doorsteekfietspaden). Deze alternatieve routes zijn van west naar oost genummerd van Q01 tot aan Q13. Elk doorsteekpad is net zo goed met bordjes aangegeven als de originele route. Dit maakt het nog makkelijker om je route helemaal aan te passen naar hoe jij het wil!
Highlights langs de Kocher-Jagst-Radweg
Zo mooi als de natuur is op de Kocher-Jagst-fietspad, zo charmant zijn de talloze karakteristieke dorpjes en stadjes op de route. Een paar van die plaatsen willen we hier, in de volgorde van de fietsroute, uitlichten.
1. Aalen
Wie de fietsroute begint in Aalen, heeft gelijk een goeie start te pakken. Aalen begon ooit in de Romeinse tijd als een militaire basis en ontwikkelde daarna tot een middelgrote stad. Eeuwen later, in de jaren zeventig van de vorige eeuw, is Aalen gefuseerd met omliggende dorpen en is het uitgegroeid tot het regionale centrum.
Het knusse karakter heeft Aalen echter nooit verloren. Er zijn in de smalle straatjes de afgelopen jaren steeds meer terrassen bijgekomen en op een mooie zomerdag is het er gezellig druk. Een aanrader voor Aalen is het Limesmuseum. Dit museum is de perfecte voorbereiding op de Germaans-Romeinse frontlinie en het UNESCO Werelderfgoed dat er verderop langs de Kocher-Jagst-Radweg op je te wachten ligt.
Een andere aanrader is de Tiefer Stollen, wat letterlijk ‘diepe tunnel’ betekent. Dit is een oude ijzerertsmijn die al ruim negentig jaar niet meer in dienst is, maar nog wel open is voor bezoek. Het schijnt niet alleen een aanrader te zijn voor liefhebbers van tunnels, schachten en grotten, maar de lucht schijnt ook bevorderlijk te zijn voor mensen met astmaklachten.
2. Schwäbisch Hall
Schwäbisch Hall is een en al genieten! Dat begint al vlak voordat je dit stadje binnen fietst. Boven op een heuvel ligt de imposante Abdij Comburg. Dit voormalige Benedictijnse Abdijvorstendom komt uit de elfde eeuw en heeft een rijke geschiedenis opgebouwd door de eeuwen heen.
Schwäbisch Hall zelf ligt verscholen in de vallei. De Kocher stroomt er als pronkstuk van de stad dwars doorheen. Aan weerszijden van de rivier staan de oevers vol met vakwerkhuizen. Een deel van de gebouwen is over de tijd wat scheef gaan staan, wat een gezellige aanblik geeft.
Wie Schwäbisch Hall bezoekt, raden wij aan om de Kunsthalle Würth te bezoeken. Dit museum is gevuld met kunststukken die in de twintigste eeuw door de familie Würth zijn verzameld. Deze familie van schroef- en gereedschapsfabrikanten heeft de collectie nu tentoongesteld in een eigen gebouwd museum. De collectie bestaat voornamelijk uit hologrammen en optische illusies. Alle leeftijden weten zich te verwonderen over hoe onze ogen onze hersenen voor de gek kunnen houden! Tip: met de Würth Collection app kun je een gratis audiotour volgen.
Overnachtingstip Schwäbisch Hall
- Uitkijkend over de Kocher.
- Je loopt zo het centrum van Schwäbisch Hall in.
- Goed ontbijt voor het fietsen!
3. Künzelsau
Waar het in Schwäbisch Hall nog aanvoelde als het Zuid-Duitse heuvellandschap, zo voelt het in Künzelsau meer aan als een stukje Zuid-Duits platteland. Het is er gezellig druk. De markt start aan het begin van het centrum en er komt werkelijk geen einde aan. Een mix van locals en toeristen struinen langs de kraampjes met lokale producten, creaties en versnaperingen. Wanneer de markt op zijn einde loopt, zorgt de live muziek voor het behoud van de sfeer.
Wie op een zwoele zomeravond maar niet kan afkoelen, kan de rivier nog eens opzoeken. Terwijl de zon met haar laatste stralen de treurwilgen aan de oevers oranje doet kleuren, kan je nog een duik nemen in de Kocher.
Even na Künzelsau kom je langs Niedernhall. Dit is zo’n voorbeeld van een klein pittoresk stadje met half stenen en half getimmerde gebouwen. Een heerlijk plekje voor een bakje koffie.
Overnachtingstip Künzelsau
- Warm welkom.
- Grote tuin en uitstekende keuken.
- Biedt werkplek aan mensen met een beperking.
4. Forchtenberg
De karaktervolle dorpen volgen elkaar nu in rap tempo op en voordat we het doorhebben fietsen we Forchtenberg binnen. Dit ommuurde dorpje is tegen een heuvel opgebouwd, met op de top nog een ruïne van wat ooit een indrukwekkend kasteel moet zijn geweest. Vanaf daar kijk je uit op de wijnvelden die de zuidwand van de tegenoverliggende heuvel beslaan. De inwoners van Forchtenberg noemen het ook wel “klein Schwäbisch Hall”, door de vele kleurrijke vakwerkhuizen.
Wij gaan langs bij wijnboerderij Rebenhof voor een tour door de wijnvelden, de grote fermentatieketels en het hotel. De wijnboerderij hebben Ferdinand en Simone Fröscher in 2010 gekocht en verbouwd en sinds 2019 kun je hier in een van hun kamers overnachten. Onder het genot van een aantal biologische wijntjes, vertelt Simone ons over wat er allemaal bij komt kijken. Van het aanplanten van nieuwe druivenplanten tot het dagelijks proeven van het fermentatieproduct.
Vlak na Forchtenberg ligt het knusse Ernsbach. Sinds de veertiende eeuw bevindt zich hier een molen in de Kocher, die vandaag de dag de naam Kocherwerk draagt. Aan de molen zit aan de ene kant een bistro vast, waar je een aantal heerlijke regionale gerechtjes kan proberen, en aan de andere kant zit een museum. Vanaf 1898 werd de molen gebruikt voor de productie van schroeven. Aangezien de regio nog steeds bekend staat om de productie hiervan, hebben ze hier een museum aan gewijd.
5. Bad Friedrichshall
Voor onze aankomst in Bad Friedrichshall komen we door Ehrenfeld. Hier maken wij een welkome stop bij Hofladen Ehrenfeld. Dit familiebedrijf van biologische fruittelers verkopen lokaal geteelde groenten en fruit. Naast de gangbare fruitsoorten telen ze ook minikiwi’s en kweeperen.
Omdat deze door hun onbekendheid nog niet makkelijk verkopen, maken ze er een frisse biologische energydrank van. Daarnaast stoken ze hier hun eigen gin, schnaps, rum en whisky!
Eenmaal in Bad Friedrichshall komen we bij het einde van de Kocher. In deze plaats stromen zowel de Kocher als de Jagst de Neckar in. Aan de rand van de stad zit een sfeervolle biergarten.
Overnachtingstip Bad Friedrichshall
- Verblijf als een koning in Schloss Lehen.
- Dit slot ligt op de oevers van de Kocher.
- Eeuwen terug in de tijd!
Vanaf Bad Friedrichshall kun je Bad Wimpfen al boven op een steile heuvel zien liggen. Hoewel Bad Wimpfen eigenlijk niet op de Kocher-Jagst-Radweg ligt, is dit het ommetje zeker waard. Bad Wimpfen heeft het allemaal: de karaktervolle vakwerkhuizen, een grote toren, een kerk en een prachtig uitzicht over de Neckar!
6. Ellwangen
Bij binnenkomst verrast Ellwangen, dat aan de rivier de Jagst ligt, je direct door de vele kleuren. Midden in het centrum staan twee grote kerken. Een grote katholieke kerk, die lang gebruikt is als klooster, met daartegenaan een grote protestantse kerk. Voor wie dit niet weet; dat is behoorlijk uniek! Via een deurtje in de katholieke kerk stap je zo de protestantse kerk in. Daarnaast zie je in het centrum veel karaktervolle cafés. De Ellwangenaren waren dusdanig liefhebber van cafés, dat Ellwangen op zijn piek voor elke dertig inwoners een pub had.
Naast kerken en cafés staat Ellwangen ook bekend om de paarden. Omdat Ellwangen vroeger de grootse paardenmarkt van de regio had, waren er op een goeie dag wel tien keer zoveel paarden als mensen aanwezig. Vandaag de dag komen de paardenhandelaren niet meer naar de markt met hun paarden, maar zijn er nog wel elk jaar verschillende evenementen om de liefde voor paarden te koesteren.
Vlak na Ellwangen ligt de Limespoort. Deze poort is gebouwd voor keizer Caracalla en was één van de weinige doorgangen van de grens tussen het Germaanse en het Romeinse rijk. Eerst diende dit als een normale poort. Over de tijd ontwikkelde zich dit tot een tolpoort, en later werd dit uitgebreid met een tempel met Romeinse goden. In 1972 is het opgegraven en benoemd tot een museum. Inmiddels is het één van de stukken van het UNESCO Werelderfgoed langs de vroegere Romeins-Germaanse frontlinie.
Bijna terug bij het start/eindpunt van de fietsroute kom je nog langs de Bücher Stausee. Aan dit grote meer is het heerlijk tot rust komen. Een strand, een restaurant en een grote speeltuin voorzien in vele vakantiewensen. Als kers op de taart kun je hier waterfietsen huren en zelf het meer over trappen.
7. Heilbronn (bonus)
Ondanks dat Heilbronn niet langs de Kocher-Jagst-Radweg ligt, willen we deze stad hier toch graag uitlichten. Heilbronn is de grootste stad in de regio en er is veel te doen. Wie de Kocher-Jagst fietsroute wil combineren met een bezoek aan een stad, zal zich hier goed vermaken.
Na het vele fietsen is bijvoorbeeld een riviercruise door het super groene centrum van Heilbronn een dikke aanrader. Varend over de Neckar hoef je even helemaal niets.
Wie de energie weer gevonden heeft, kan het centrum gaan verkennen. Van de gebouwen die bij de oprichting in de achtste eeuw zijn gebouwd, is helaas weinig meer over. Heilbronn is tijdens WOII hard getroffen. Vrijwel heel de stad is platgelegd door de Britse luchtmacht. Als herinnering staat op de Hafenmarkttoren een feniks afgebeeld, die staat voor de wederopbouw.
Een must-see in Heilbronn is het astronomisch uurwerk op het gemeentehuis. Op het hele uur vindt hier een schouwspel plaats. Een leuk uitje voor de leergierigen is experimenta, Duitslands grootste wetenschapscentrum. Hier kunnen kinderen en ouderen kennis maken met de biologie, natuurkunde en scheikunde. Door middel van maar liefst 240 interactieve informatieschermen is er hier voor iedereen wat te leren.
Overnachtingstip Heilbronn
- Gecertificeerde wijnhotel van Alexander Bauer
- Dicht bij de Neckar.
- Heerlijk genieten van een lokale wijnproeverij.
Praktische tips Kocher-Jagst-Radweg
De originele fietsroute begint en eindigt in Aalen. Wie vanuit Nederland komt, kan overwegen om in Bad Friedrichshall bij etappe vier te beginnen. Deze plaats is beter bereikbaar met zowel de auto als de trein. Zo doe je er vanaf Utrecht met de auto slechts 5,5 uur over (exclusief pauze) of 5,5 uur met de trein (inclusief 1 of 2 overstappen).
Starten in Bad Friedrichshall heeft nóg een voordeel. Zo fiets je in de eerste drie dagen stroomopwaarts langs de Jagst. Hierdoor heb je na de eerste helft, wanneer de benen nog fit zijn, de meeste hoogte- en horizontale meters gehad. Vanaf Aalen kun je dan op dag 4, 5 en 6 de Kocher stroomafwaarts volgen totdat je helemaal rond bent.
Door etappes in te korten of te verspreiden over meer dagen, kun je de route zo zwaar maken als je zelf wilt. In veel van de stadjes aan de route kun je een (elektrische) fiets huren en je komt regelmatig oplaadpunten tegen.
In juni 2025 maakten Arno en Julia deze reis namens Naturescanner. Wij bedanken Tourismus Marketing GmbH Baden-Württemberg, Tourimia Tourismus GmbH en alle lokale partijen langs de Kocher-Jagst-Radweg voor deze fantastische reis!
