Turnhouts Vennengebied
België - Noordelijk van Turnhout ligt het natuurgebied Turnhouts Vennengebied of Turnhoutse Vennen. Dit bijzondere landschap kenmerkt zich door heide, afgewisseld met grote en kleinere vennen, moerassen en weidevelden. Natuurpunt (vergelijkbaar met Natuurmonumenten Nederland) doet er hier met vele vrijwilligers alles aan om het landschap in stand te houden. Veel weidelanden zijn voormalige boeren akkers, welke aangekocht zijn en niet meer worden bemest. Op deze manier neemt de natuur het gebied weer over.
Natuur in de Turnhoutse Vennen
Het Agentschap voor Natuur en Bos (vergelijkbaar met Staatsbosbeheer in Nederland) heeft het grootste deel van het gebied onder beheer, maar ook Natuurpunt onderhoudt een deel. De vele kanalen of sloten die dit land doorkruisen stammen uit de 19e eeuw en waren bedoeld om door irrigatie landbouw te bevorderen.
Nog steeds wordt het natuurgebied hier en daar afgewisseld met landbouwbedrijven, maar de kanalen komen ook ten goede aan het aangrenzende natuurgebied. Vrijwilligers van Natuurpunt België onderhouden gezamenlijk de meer open delen, zoals heidevelden, om ze te ontdoen van jonge berken, zodat de heide kan blijven groeien. Ook schapen en geiten grazen er met dit doel.
De afwisseling in het landschap maakt het een aantrekkelijk wandelgebied. Neem een verrekijker mee: grote kans dat je een grutto spot in de weilanden. In het voorjaar tref je bij enkele vennen een hele kolonie kokmeeuwen aan, die samen met een enkel stelletje zwartkopmeeuwen er hun broedplaats vinden. Je komt ze vanzelf tegen als je op het geluid afgaat en zeker in het voorjaar doet de groene kikker vrolijk mee aan dit concert.
Met wat geluk tref je ook nog de heikikker aan. Om een vrouwtje te lokken, blaast hij zich wat op en krijgt dan een blauwe kleur.
Natuurpunt.be doet in het Turnhouts Vennengebied zijn uiterste best om de grutto, wulp en kievit te behouden. Hun aantallen zijn schrikbarend laag. In samenwerking met de landbouwbedrijven in de regio wordt geprobeerd de nesten te behouden tijdens het maaiseizoen. Hopelijk worden deze mooie vogels met elk hun eigen kenmerkende roep in de toekomst heel algemeen!
Klein Engelandhoeve
Midden in het gebied van de Turnhoutse Vennen ligt de Klein Engelandhoeve, momenteel het bezoekerscentrum voor het Turnhouts Vennengebied.
Geschiedenis
De geschiedenis van dit fraaie gebouw voert ver terug. Rond 1826 was de hoeve onderdeel van een blekerij, die hier vlakbij was gevestigd. Door het zuivere, onvervuild vennenwater kon men stoffen zoals tijk uitstekend bleken. De stoffen werden op de graslanden te drogen gelegd in de zon.
In 1914 werd de Klein Engelandhoeve verkocht aan een familie, die er een jachtdomein van maakte. De gebouwen achter de hoeve werden bewoond door boeren, die er land pachtten en bewerkten. Eind 20e eeuw was de hoeve thuisbasis voor Trefpunt Toreke. Deze vereniging zette zich in voor kansarmen. De voormalige werkmanshuisjes dienen nu als vakantieverblijf voor kansarme mensen.
Het hoofdgebouw fungeert nu als bezoekerscentrum. Behalve een drankje en lunch kun je er informatie krijgen over de wandel- én fietsmogelijkheden van het Turnhouts Vennengebied. Een rugzak met uitgebreide picknick incl. servies is hier vooraf te bestellen. Nadat je van de lekkere streekproducten hebt genoten lever je de tas weer in.
Wat te doen in het Turnhouts Vennengebied:
Natuurlijk is wandelen de hoofdmoot in dit afwisselende stukje natuur. Goed schoeisel is een must, vooral na een natte periode zijn de paden modderig.
Wandelen met een gids, wat wij deden, is absoluut een aanrader. De gids vertelt je alles over de natuur, de geschiedenis en wijst je op de vele vogels die je hier kunt zien en vooral horen. Razend knap hoe onze gids uit de kakafonie van vogelgezang feilloos de zwartkop herkent, of de wulp, de grutto, of... ja, eigenlijk elke vogel wel.
1. Turnhoutse Vennen wandeling
7,5 kilometer. Vertrek vanaf bezoekerscentrum Klein Engelandhoeve. Deze wandeling laat je alle facetten van dit natuurgebied zien. Je wandelt eerst door bos, langs heidevelden en grote vennen. Dan weer wandel je langs de open weidevelden, begeleid door de roep van grutto en wulp. Vooral in het voorjaar is de kans ze te zien groot.
Ook moerassige gedeeltes zitten in deze wandeling. Sta niet te lang stil, de muggen houden ook van deze plekjes.
2. Bruggekeswandeling
Wandelroute bij Ravels, 10 kilometer. Zo'n 8 km ten noorden van Turnhout ligt Ravels. Het Wandelnetwerk Kempens Landgoed biedt ook hier vele wandelingen, zoals de Bruggekeswandeling. Ook hier dezelfde afwisseling van landschap, maar meer kans op droge voeten, want de vele sloten en greppels zijn voorzien van bruggetjes, 20 in totaal.
3. Overige wandelingen bij Ravels
Er is keuze uit diverse wandelingen met afstanden van 2,6 km tot 8 km., met of zonder hond. Voor elk wat wils!
4. Bels Lijntje
Ben je aan de wandel in het Turnhouts Vennengebied, dan is de kans groot dat je het fietspad "Bels Lijntje" kruist. Waar vroeger een spoorlijn lag van Turnhout naar Tilburg is nu een fietspad gemaakt van maar liefst 30 kilometer lang!
Onderweg kom je, niet ver van de Kleine Engelandshoeve bij een uitkijktoren. Neem de moeite deze 12 meter hoge uitkijk te beklimmen. Je hebt dan prachtig uitzicht over een paar grote vennen en met wat geluk tref je hier doortrekkende vogels aan, zoals de lepelaar. De bergeend, krakeend, fuut en reiger zal je hier zeker spotten.
Het loont de moeite om een paar dagen door te brengen rondom Turnhout, bijvoorbeeld bij B&B Veado, en van hieruit de Turnhoutse Vennen te verkennen, te voet of met de fiets. Natuurlijk is een bezoek aan Landschap de Liereman dan een must. Het ligt op nog geen 10 kilometer afstand!
Onze trip naar de Kempen werd mede mogelijk gemaakt door Toerisme Provincie Antwerpen
