Natuur bij Nijmegen
Gelderland - Nijmegen, studentenstad en een van de oudste en groenste steden van Nederland. Meerdere plekken in het landschap, zoals monumenten en het Vrijheidsmuseum in Groesbeek, herinneren aan de Tweede Wereldoorlog. Ik neem je graag mee in mijn zoektocht naar fraaie parken en de mooiste plekken in de omgeving en vertel je wat er allemaal te zien en te beleven valt in en rond de gemoedelijke stad aan de Waal.
Stuwwal rond Nijmegen
Wat kenmerkend is aan de natuur rond Nijmegen is de stuwwal. Hier zijn er slechts een aantal van in Nederland, bijvoorbeeld bij de Utrechtse Heuvelrug en op de Veluwe. De stuwwal bij Nijmegen - de Nederrijnse Heuvelrug - strekt zich uit over de plaatsen Nijmegen, Ubbergen, Groesbeek, Beek en Berg en Dal. Hierdoor is het landschap heuvelachtig en dat voelt vaak on-Nederlands aan.
Het Rijk van Nijmegen is een paradijs voor wandelaars! Steile hellingen, zoals de Duivelsberg, Sint-Jansberg en het Eversbos, bieden meer uitdaging dan het vlakke Hollandse landschap dat we gewend zijn. Omhoog, omlaag, het vergt wat van de kuiten! De heuvels wisselen af met diepe dalen, zoals het Filosofendal ten oosten van Berg en Dal, glasheldere beekjes, gele akkers, groene weiden en de mooie stranden aan de Waal. Wat een genot om hier te verblijven!
Natuurgebieden in en rondom Nijmegen
Nijmegen is een groene stad. Wil je even tot rust komen, dan kan je terecht in een van de parken. Wil je echt de natuur in, ontdek dan de vele mooie plekken rondom de stad.
1. Parken in Nijmegen
Nijmegen heeft diverse parken, waarvan het Goffertpark misschien wel het bekendste is door de vele popconcerten en festivals die er jaarlijks plaatsvinden op de speelweide. Een ander beroemd Nijmeegs park is het Kronenburgerpark, waarover zelfs een liedje is geschreven door een bekende Nijmeegse zanger. Vanaf het Valkhofpark, dat aan de rand van het centrum van Nijmegen ligt, heb je een geweldig uitzicht over de Waal. Hier liggen ook nog twee ruïnes van de Valkhofburcht, namelijk de Sint Nicolaaskapel en de Barbarossa-ruïne. In het monumentale Park Brakkenstein, onderdeel van het voormalige Landgoed Brakkenstein, vind je een theetuin en botanische tuin.
2. Ooijpolder en de Millingerwaard
Nijmegen ligt ingeklemd tussen de Waal in het noorden en de Maas in het zuiden. Langs beide rivieren vind je de mooie uiterwaarden met strandjes, dijken, met bomen begroeide stuwwallen, drassige weilanden en plassen. Slingerende wegen voeren langs oude terpboerderijen.
Een van de fraaiste uiterwaarden is de Ooijpolder, een bloem- en vogelrijk moerasgebied onder beheer van Staatsbosbeheer. Door de dijken en hoogteverschillen is er een wisselende vegetatie ontstaan en zijn er in de loop van de tijd ook meer bomen gaan groeien in het voorheen moerassige gebied. Bij hoogwater overstroomt de Ooijpolder, waardoor het altijd aan veranderingen onderhevig is. De rivier draagt bij aan de vorming van het gebied. Grote grazers, zoals Galloway runderen en paarden, werden hier uitgezet zodat de begroeiing afgeremd wordt.
In de Millingerwaard werden bevers uitgezet. Het fijne aan de uiterwaarden is dat ze ook na zonsondergang toegankelijk zijn en je veel kans hebt om de bevers te zien.
Er is veel ruimte voor recreatie in de Ooijpolder. Het rivierengebied is allereerst een pareltje voor wandelaars. Vanuit de Ubbergse stuwwal slingert een wandelpad langs mooie vergezichten. Ook voor fietsers is het erg prettig rijden hier. Verder heeft zandwinning geleid tot het ontstaan van diepe gaten, zoals de Bisonbaai, wat een van de leukste plekken in Nederland is om te zwemmen in een rivier. Naast het gewone strand is er ook een naaktstrandje. In koude winters wordt er veel geschaatst op de wateren van de Ooijpolder.
3. Hatertse en Overasseltse Vennen
Dit unieke natuurgebied, met tal van vennetjes en rivierduinen, bevindt zich in het zuidoosten van de stad. Vanaf de parkeerplaats De Diervoort bij de Kaasboerderij in Wijchen, en vanaf Restaurant St. Walrick in Overasselt leiden routes door de fraaie natuur in het vennengebied.
De twee belangrijkste wandelroutes - van 3,5 (rood) en 6,5 km (geel) - nemen je mee in een afwisselend landschap met vele vennen, langs de ruïne van de middeleeuwse kapel St. Walrick en de Lapjesboom of Koortsboom, een beroemde eik, vol lapjes stof. Waarom dat dan, vragen we ons af? Wanneer je een lapje in de boom hangt zou je volgens de overlevering genezen van je ziekte. Het is dus een soort pelgrimsboom. En er hangt ook historie in de lucht. Zo trof men diverse grafheuvels aan en in het Wijchens Ven vond men resten van 12 prehistorische huizen.
Op de routes komt een grote hoeveelheid aan bijzondere planten voor. Met een beetje geluk ontmoet je ook een van de inwoners; de Overasseltse en Hatertse Vennen zijn het leefgebied van reeën, vossen, dassen, konijnen, hazen, wezels, hermelijnen, egels en maar liefst 11 soorten amfibieën. Ook libellen komen in grote aantallen voor. De rode korte route is heel geschikt voor mensen met kinderen. De langere gele route laat je wat meer zien van het gebied. Misschien kom je de schaapskudde wel tegen!
Het gebied is in ieder seizoen mooi. In juni geniet je hier van de witte pluizen van de veenpluis, aan het einde van de zomer kleurt de heide paars en in de herfst geniet je van de warme kleuren van het gras en loofbomen. Wij genoten vooral van de afwisseling van het gele wandelpad.
Video van het vennengebied
4. Heumensoord
Net ten zuiden van Nijmegen, op de westflank van de stuwwal, ligt terrein Heumensoord. Het natuurgebied is begroeid met naald- en loofbossen, heide en grasland. Een kudde van 250 Kempische schapen begraast het gebied. Een wirwar van routes biedt vertier voor mensen uit de stad die hier komen hardlopen, wandelen, paardrijden of mountainbiken.
Als je er interesse in hebt, is het leuk om de heemtuin bij Malden te zien, waar men de indeling van akkers en natuur van een eeuw geleden nabootst. In het midden van het bos ligt het zweefvliegveld van Malden.
5. Mookerheide
De Mookerhei is een glooiend bos- en heidegebied bij Mook, ten zuiden van Nijmegen. Hoewel er nu alleen natuurschoon is te bewonderen, vonden hier in het verleden meerdere bloederige gevechten plaats. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog was hier de Slag op de Mookerheide, waarbij men vocht tegen de Spanjaarden, en ook in de Tweede Wereldoorlog vonden er gevechten plaats. Gelukkig is daar niet veel meer van te merken en is het er nu vooral erg mooi om te wandelen en foto's te maken van de paarse heide.
Een 5 km lange route met gele bewegwijzering voert vanaf Landgoed Mookerheide langs alle hoogtepunten om te zien: een jachtslot, historische kassen en tuinen, de natuur, de Heumense schans, de Mookerschans en mooie uitkijkpunten. Wil je bij 't Zwaantje vertrekken, dan is de wandelroute 3 km langer. Er is tevens een verbinding vanaf de Kiekbergroute bij de Sint-Jansberg.
6. Sint-Jansberg
De Sint-Jansberg is een voormalig landgoed van een baron bij Groesbeek. Het natuurgebied dat het nu is geworden, biedt hoge heuvels, bossen en moerasgebieden, maar ook historische bezienswaardigheden zoals de Plasmolen en een reconstructie van een Romeinse Villa.
Vanaf de paden op hoogte kijk je uit op akkers en weilanden, omheind met houtwallen. Beekjes kabbelen door het gebied. De Kiekbergroute en de Landgoedroute zijn twee afwisselende wandelroutes die gecombineerd kunnen worden en eventueel ook verlengd met de aangrenzende Mookerheide.
Parkeren - Net voorbij Restaurant de Plasmolense Hof aan de N271 vangen de wandelpaden aan. Parkeren kan aan de overzijde van de weg of op de grote parkeerplaats langs de Witteweg.
Honden mogen mee, mits aangelijnd. Fietsen en mountainbiken is niet toegestaan.
7. Groesbeekse Bos
Boswachter Lydie van Santen gaf me aan dat het Groesbeekse Bos niet mag ontbreken in mijn lijstje van mooie plekken bij Nijmegen. Een bosrijk landschap, met kronkelende wandelpaden en veel hoogteverschillen. De variatie aan loofbomen, naaldbomen en heide geeft vorm aan de mooie natuur in dit gebied. Ook zie je nog veel fraaie landgoederen met de typische beukenlaan.
Vanaf de parkeerplaatsen leiden 4 wandelpaden door het bos. Honden mogen los lopen op de paden. Niet naast de paden, want dit zijn rustplekken voor reeën, vossen, dassen en andere dieren die in het Groesbeekse Bos voorkomen. Ook kan je hier gaaf mountainbiken en paardrijden. Qua vogels is vooral het goudhaantje een veel geziene gast. De mooiste delen zijn het uitzichtpunt op Mulderskop en het Kraaijendal, waar zeldzame plantensoorten groeien. Dicht bij deze mooie plekken is een kleine parkeerplaats op de Bisseltsebaan.
Staatsbosbeheer heeft hier een leuk natuurkampeerterrein.
8. De Duivelsberg
De Duivelsberg is een 75,9 meter hoge heuvel en natuurreservaat bij de grens met Duitsland. Het gebied is vooral begroeid met loofbomen, met name tamme kastanjes. Nabij de top kan je een heerlijk hapje eten in het pannenkoekenrestaurant, om daarna boven op de Duivelsberg te genieten van een vergezicht over de Duffelt. Dat is de regio tussen Nijmegen en Kleef. Aan de voet ligt het Wijlermeer. Verscheidene wandelroutes voeren over de heuvel: het Rivierenpad en ook het bekende Pieterpad.
Ook hier werd in WWII gevochten, tijdens Operatie Market Garden. Huis Wylerberg is een beschermd rijksmonument, dat beheerd wordt door Staatsbosbeheer en waarin tegenwoordig natuurbeschermingsorganisaties zijn gevestigd.
9. De Bruuk
De Bruuk is een kleiner natuurgebied dat ligt bij Groesbeek, en dat deels door Staatsbosbeheer wordt onderhouden. Met diverse unieke plantensoorten is dit natte bekken een juweeltje onder de natuurgebieden bij Nijmegen. Kenmerkend zijn de blauwgraslanden, struwelen, houtwallen en natte bossen. Het is een klein, maar uniek natuurreservaat, waar je omheen kunt wandelen vanaf de Ashorst of de Lage Horst.
Overige activiteiten in de omgeving
In Berg en Dal kan je een bezoek brengen aan een van de leukste musea in de wijde omgeving, het Afrika Museum. Kijk voor reserveringen op Tiqets.nl. Daarmee steun je ook Naturescanner.
Klimmen bij Nijmegen
Zin in een adrenaline rush op een klimparcours? In Ewijk kan je klimmen in Fundustry.
Steek ook eens de grens over en verken het Reichswald of Rijkswoud. Dit was vroeger deel van het Ketelwald, dat zich tot aan Nijmegen uitstrekte.
Fietsen en wandelen rond Nijmegen
Diverse reisorganisaties bieden een meerdaagse georganiseerde wandel- of fietsvakantie, incl. bagagevervoer. Geen zin om dagen lang te fietsen? Maak dan een fietstocht door Nijmegen stad en laat je verrassen door cultuur en historie.
Veelgestelde vragen
