Umm Qays
In het meest noordwestelijke puntje van Jordanië, op de grens met Syrië en Israël, ligt een prachtig ruïnecomplex, gezegend met het beste uitzicht van Jordanië. Hoewel de oorlog woedt in de gebieden op de horizon, is deze historische vindplaats een oase van rust, waar de reptielen en vogels het hebben overgenomen van Romeinen en Grieken die hier ooit de scepter zwaaiden.
De meeste toeristen bezoeken de ruïnes van Umm Qays in Jordanië als daguitstap vanaf de hoofdstad Amman, die slechts 110 kilometer zuidelijker ligt. Het is echter ook een mooie plek om te stoppen tijdens een rondreis in Jordanië, waarbij je langs alle hoogtepunten van het noorden tot het zuiden van het land reist.
Natuur in Umm Qays
Umm Qays is omgeven door natuur. Het Yarmouk Natuurreservaat ligt om de hoek en verschillende hiking trails leiden langs de mooiste plekken in de omgeving. Op de historische site tref je een waaier aan wilde bloemen, waarvan velen eetbaar zijn. Op de heuvels rond het dorp groeien fruitbomen en groenten. Olijfbomen balanceren soms al eeuwen lang op de bergflanken.
Philodermus organiseert speciale natuurexcursies in de regio, waarbij je bijvoorbeeld kruiden en andere eetbare dingen uit de natuur gaat plukken. Wil je dieren zien, trek er dan vroeg in de ochtend op uit. De hagedissen die de ruïnes bevolken, zoeken dan de warmte van de zon op.
Bezienswaardigheden Umm Qays
Vanaf de parkeerplaats lopen we parallel aan de lange muur die het complex omringt. Al snel doemen de eerste overblijfselen voor ons op. Een pad voert langs de brokstukken, pilaren en muren, die chaotisch verspreid liggen en op sommige plekken overwoekerd worden door planten, naar de centrale delen van het erfgoed.
1. Ruïnes
Langs de geplaveide hoofdstraat (decumanus maximus) liggen de voornaamste monumenten. De decumanus verdeelde Gadara in een noordelijk en een zuidelijk gebied. Onze gids Ahmed laat ons alles zien; we ontdekken de Oosterse Necropolis, twee theaters, gewelfde winkels, een Christelijke crypte, publieke baden en overblijfselen van poorten met hun torens.
Veel pilaren van Korinthische orde staan nog overeind. Het is goed te merken dat Romeinen en Grieken hier ooit de bovenhand hebben gevoerd.
Op het noordelijke mausoleum staat een Griekse inscriptie uit 355 v. Chr. "Ik zeg je, voorbijganger: zoals jij bent, was ik; zoals ik ben, zul jij zijn. Gebruik het leven als sterveling."
De bouwtechnieken waren verbluffend voor die tijd. Onder de hoofdstraat lag een uitgebreid ondergronds afvoersysteem, dat de stad van vers water voorzag. De straat zelf werd geflankeerd door trottoirs en geplaveid met basaltplaten. In het westelijke deel van de stad was de weg omzoomd met zuilen.
2. Uitzicht
Een van de dingen die me het meest bijblijven van mijn reis naar Umm Qays is het panorama. Je kijkt uit op allerlei plekken die je kent vanuit de Bijbel of het journaal. Vanaf de Hellenistisch-Romeinse ruïnes kijk je uit op de Golanhoogte, op Nazareth, Tiberias en het Meer van Tiberias. Op heldere dagen zie je Mount Hermon in Libanon liggen.
Bizar dat zoveel mensen uit de geschiedenisboeken hier ooit hebben rondgelopen.
3. Umm Qays Museum - Beit Rousan
In Beit Rousan bevindt zich een bezoekerscentrum en museum. De monumentale poort geeft toegang tot een plein met mozaïeken, Griekse standbeelden en andere bezienswaardigheden.
4. Beste zonsondergang
De Grieks-Romeinse acropolis biedt de beste uitzichten op de historische site en op de omgeving. Hier zullen we wachten tot de zon onder gaat. De lucht kleurt langzamerhand geel, dan oranje en rood. De zonsondergang is hier - zoals men ons al had beloofd - betoverend mooi.
Geschiedenis van Gadara
Gadara of Umm Qais verschijnt voor het eerst in historische verslagen na veroveringen door de troepen van Alexander de Grote in 333 voor Christus. Daarna viel de site in handen van verschillende volkeren. Onder de Romeinen werd er een eigen munt geslagen en werden de nabijgelegen baden van Harnath Gader gebouwd.
Vervolgens viel het onder het christendom, dan weer de Byzantijnse en islamitische legers. Welk volk er ook heerste, de stad was met haar strategische ligging door de eeuwen heen altijd welvarend. Tot een deel van het erfgoed vernield werd door aardbevingen in de 7de en 8ste eeuw na Chr.
De site werd pas herontdekt in de 19e eeuw, en vanaf de jaren '30 van vorige eeuw werd gestart met opgravingen. De ruïnes van het oude Gadara beslaan een gebied van ongeveer 1600 meter van oost naar west en ongeveer 450 meter van noord naar zuid. Een 6.000 meter lange muur ligt rond het gebied.
Op pad met gids Ahmed
Op de top van het gebied - binnen de muren van het historisch erfgoed - ligt een Ottomaans dorp, waar tot enkele jaren geleden nog mensen woonden. Onze gids Ahmed groeide op in dit dorp en gidst ons over het terrein. Hij toont zijn oude schooltje en vertelt hoe het dorp in de loop der jaren plaats moest ruimen vanwege het toerisme. Hij heeft er zelf maar het beste van gemaakt en zich ontwikkeld tot natuurgids. Daarnaast runt hij een Bed and Breakfast, Beit Philodemus. Wij zijn blij met hem, omdat hij alles weet te vertellen over de natuur, de planten en de dieren.
En omdat hij, net als alle Jordaniërs zo ontzettend vriendelijk en hartelijk is!
Wandelen in Umm Qays
Niet alleen cultuurliefhebbers komen naar Umm Qays. De regio staat ook bekend als een goed wandelgebied. De eerste etappe van de bekendste langeafstandsroute van Jordanië, The Jordan Trail, vangt aan in Umm Qays.
Wij beginnen de dag met een andere wandeling, de Almond Trail. Deze is in totaal 14 kilometer lang, maar kan ingekort worden. Het is handig om met gids op stap te gaan, omdat het pad niet overal even goed is gemarkeerd. Op andere sites las ik dat het een moeilijke route is, zo heb ik het zelf niet ervaren. Er zijn wel enkele afgronden waar je langs moet, dus misschien wel minder geschikt als je met kinderen gaat wandelen.
Ahmed vertelt ons onderweg alles over de planten en dieren in het gebied. De lokale bevolking gebruikt veel van de planten als medicijn of als ingrediënt in de keuken. Onze andere gids lacht "Zij vreten hier echt alles uit de natuur". "Alles behalve gras", lacht Ahmed. Maar daar zorgen de wollige kuddes van de Bedoëinenherders voor, die tevreden het groene gras in en rond de ruïnes verorberen.
De Almond Trail biedt net als de ruïnes fraaie uitzichten op de omgeving. Je ziet in de verte weer de grenspost naar Israël, de Yamrouk rivier, het Meer van Galilee (Tiberias) en de Golanhoogte.
Later op de dag hiken we ook nog een stuk van de Jordan Trail. Niet met Ahmed, maar met een van de oprichters van de bekende hike. De Jordan Trail is gemarkeerd met wit-rode strepen. Het terrein waar dit stuk over voert is redelijk ruig, met veel rotsen die ik eerder gezien heb in Mediterrane gebieden.
Het is een overwegend groene etappe. Men zegt dan ook dat dit deel van Jordanië een van de meest vruchtbare en groenste gebieden is.
Onze reis naar Jordanië werd mede mogelijk gemaakt door het Jordan Tourism Board en Royal Jordanian.
