Vogels in Zeeland
Zeeland - In Zeeland heb je volop mogelijkheden om vogels te spotten. Sterker nog, onafhankelijk van het seizoen kun je moeiteloos een week volplannen om diverse locaties te bezoeken en dan ga je nog niet alles zien. Vogels langs de kust in het water, op het strand en in de duinen. Maar ook achter de duinen in de polders met grasland en akkers vind je een scala aan vogelsoorten in dikwijls overweldigende aantallen van vooral migrerende vogels.
Vogels spotten in Zeeland
Op een milde winterdag in december ging ik op pad met Chris & Annemieke van Goldcrest Nature Tours om op zoek te gaan naar vogels op Goeree-Overflakkee (Zuid-Holland), Schouwen-Duiveland en rondom de Oosterscheldekering.
Vogelexcursie van Goldcrest Nature Tours
Chris en Annemieke van Goldcrest Nature Tours zijn twee bevlogen natuurliefhebbers, gepokt en gemazeld vanaf jonge leeftijd met vrijwel alles wat in de natuur terug te vinden is. Chris met specifieke kennis van vogels, vlinders en zoogdieren; Annemieke is gespecialiseerd in planten en libellen.
En beiden gezegend met een scherp waarnemingsvermogen en een geweldige parate kennis! En is er twijfel, dan komt er een stevig handboek tevoorschijn voor de uiteindelijke determinatie. En dit handboek gebruiken de beide gidsen ook om afbeeldingen te laten zien en te wijzen op details, die vanaf grotere afstanden niet of nauwelijks waar te nemen zijn.
Chris en Annemieke verzorgen ook complete reizen naar o.a. de Extremadura in Spanje (grote roofvogels), Zwitserland (Alpenvogels met o.a. Lammergier én vlinders), Zuid-Frankrijk (vogels in de Camargue), Oder-delta (zeearenden) en de Aosta-vallei in Noord-Italië (vlinders), Noorwegen en Finland (vogels) én in eigen land Zuid-Limburg (spechten-excursie en kraanvogels spotten in februari).
Vogelspotten in de Zeeuwse Delta
De verzamelplek voor deze Delta-excursie is de parkeerplaats Noordzeestrand even buiten Stellendam. De gidsen bepalen de route afhankelijk van mogelijk interessante soorten. Vandaag is het de bedoeling de roodhalsgans te spotten, de grijze wouw in de buurt van Renesse en een zwarte rotgans tussen de gewone rotganzen en de brandganzen in één van de vele polders: zoeken dus!
De score aan het eind van de dag is overweldigend: 85 soorten in een tijdsbestek van 7 uur intensief vogelen! Alleen red je dat nooit.
Hotspots voor vogelspotten in de Delta
Het doel van deze Delta-excursie is het bezoeken van vogelhotspots, die niet iedereen kent. Ik zet er een aantal op een rij.
1. Noordzeestrand Stellendam
Vanaf de genoemde parkeerplaats bij Noordzeestrand Stellendam op Goeree-Overflakkee (Zuid-Holland) kun je via het strand naar de Kwade Hoek wandelen. De naam is afgeleid van 'kwade oorden': vroeger dachten mensen dat de drassige gebieden moerasziekte veroorzaakten. En ook is het gebied bekend om de verraderlijke stromingen en zandbanken, waar menig schip is vergaan.
Nu is het een prachtig wandelgebied waar je zeevogels, wadvogels, land-, zang, en roofvogels kunt spotten. De meest uitdagende zijn voor mij het mannetje van de blauwe kiekendief en nog meer de velduil, die zich echter niet beperkt tot dit gebied!
2. Polders van Oostdijk
De polders van Oostdijk zijn bekend om de duizenden ganzen die er tijdens najaar, winter en voorjaar huizen. Grote aantallen grauwe ganzen, kolganzen, brandganzen en rotganzen doen zich te goed aan het aanwezige voedsel. En dan is het speuren naar een meegereisde bijzondere soort, zoals de roodhalsgans, sneeuwgans, zwarte rotgans en witbuikrotgans.
3. De Brouwersdam
De Brouwersdam is ook een ideale plek om vanuit de auto, hetgeen op heel veel plaatsen mogelijk is, vogels te spotten zonder ze te verstoren. Zodra je vanuit het noorden de polders van Ouddorp verlaat, kies je voor de weg die parallel loopt aan de N57 in zuidelijke richting. Al heel weldra zie je de eerste stranden opdoemen.
Advies: rij door tot deze weg langs het water van de Noordzee gaat en rij dan vervolgens langzaam door speurend naar vogels langs de waterkant. Bij vloed zie je hier zeker allerlei watervogels langs de kant, zoals steltlopers en plevieren. Maar kijk ook verder het water op. Met een beetje geluk spot je duikers, middelste zaagbek en/of de prachtige eidereend.
Uiteindelijk bereik je het grote parkeerterrein, bekend van Concert at SEA. Je ziet daar tussen twee strandjes in hekken staan. Dit hekwerk schermt de Brouwerspuisluis af om te voorkomen, dat mensen daar gaan zwemmen. Dit gedeelte achter de hekken trekt wel bijzondere dieren en vogels aan. Zo zag ik er twee grijze zeehonden, aalscholvers, de kuifaalscholver, middelste zaagbek man en vrouw, brilduikers en natuurlijk de brutale meeuwen; zilvermeeuwen op de parkeerplaats en kokmeeuwen in winterkleed (zwarte stipje links en rechts op de kop als een koptelefoontje) die andere vogels de prooi ontfutselen!
4. De Zeeuwse Delta
In de Zeeland Delta heb je ook binnendijksland. Is in dit gebied grond afgegraven voor een nieuwe dijk, dan noem je het een Inlaag. De grond gebruikte men voor het aanbrengen van een nieuwe beschermende dijk. Op de plaats waar de grond is afgegraven ontstaan plassen met zout kwelwater. In deze drassige gebieden vermengt het kwelwater zich met zoet water en spreken we van brakwater en verzilting. Tussen de plassen zie je als het ware dammetjes waar de karren overreden om de klei af te voeren: karrevelden.
De Weversinlaag en de Flaauwers Inlaag zijn prachtige voorbeelden van binnendijksland met een grote diversiteit aan vogels. We zien er o.a.de strandleeuwerik, pijlstaarten, bergeenden, wintertaling, slobeenden, kluut en wulpen. Onderweg op de smalle weggetjes is het ook voortdurend de ogen openhouden, want vanuit de slootjes komen kleine zilverreigers, lepelaars en een jagende sperwer te voorschijn. Bij een plas zien we ijsvogel overvliegen en foerageert een zwarte ruiter langs de oever van een ondiep slootje.
In de Zeeuwse Delta zijn vooral in de winter veelvuldig zeearenden waar te nemen; daarbuiten is het te druk op het water en zijn er te weinig plekken met voorwaarden voor nestbouw. Je kunt de zeearenden spotten in de buurt van het Haringvliet (Spuimonding), de Grevelingen, Volkerak: Hellegatsplaten en Slikken van Heen. Er zijn in 2022 in de genoemde gebieden 6 jongen succesvol uitgevlogen!
5. De Prunjepolder
De Prunjepolder, kortweg De Prunje, op Schouwen-Duiveland kenmerkt zich door brakke moerassen en zilte gras- en hooilanden met karakteristieke kreken en kreekruggen. Het hart van dit gebied zijn de reeds genoemde Weversinlaag en Flaauwersuitlaag. De uitkijktoren bied je de mogelijkheid het hele gebied vanaf een hoger staanplaats te overzien. De Prunje biedt ruimte aan lepelaars, kleine zilverreigers, kluten, grutto’s, grauwe ganzen, brandganzen, rotganzen en af een toe een verdwaalde roodhalsgans en/ zwarte rotgans.
Voor de kust van De Prunje ligt in de Oosterschelde de Roggenplaat. Tijdens eb is de plaat zichtbaar en foerageren er talloze vogels. Maar op weg naar vloed loopt de Roggenplaat onder water en zoeken de vogels een veilig heenkomen: de Prunjepolder! Zowel letterlijk als figuurlijk levert deze vlucht spectaculaire beelden op van zwermen strandlopers, scholeksters, tureluurs, rosse grutto’s en wulpen: we zijn op 'de vogelboulevard' van Schouwen! Kijken dus!
6. Zuidkust van Schouwen
Aan de zuidkust van Schouwen tussen Burgh en Serooskerke liggen 2 grote inlagen: de Bootsinlaag en de Koudekerkse Inlaag. Ten noorden van deze inlagen loopt de Stolpweg waar een uniek project is opgestart: 'Partridge Project'. Het doel van dit project laat zich niet moeilijk raden: de patrijs staat internationaal op de lijst met bedreigde diersoorten. Organisaties (natuur-) uit Engeland, Schotland, België, Nederland, Duitsland en Denemarken hebben in 2016 samen een subsidieaanvraag ingediend bij de EU én de provincie Zeeland. In 2020 is de subsidie toegezegd en inmiddels verlengd tot medio 2023.
In dit gebied zie je naast de weilanden stroken met allerlei planten, zonnebloemen, kaardebollen en hagen. Schaalvergroting uit economische overweging dwingt/dwong Zeeuwse boeren tot intensief gebruik van de akkers, waarbij hagen en akkerranden met bloemen en planten het veld moesten ruimen. Het gevolg was een flinke afname van de akkervogels, zoals veldleeuweriken, graspiepers, grutto’s, wulpen en tureluurs. Maar met name de patrijs werd het slachtoffer: in 50 jaar verdwijnt er ca 95% van de populatie!
7. Zuid-Hollandse Delta
Net buiten Zeeland liggen op het Zuid-Hollands deel van de Delta slikken onder beheer van Natuurmonumenten: Korendijkse (Goudswaard) en Beninger slikken (Zuidland) gelegen aan de oevers van de Haringvliet. Vogels als lepelaars, eenden en de zeearend voelen zich hier thuis in een typisch deltanatuur: een uitgestrekt landschap met ruigten, kreken en slikplaten.
8. West-Zeeuws-Vlaanderen
In het westen van Zeeuws-Vlaanderen zijn ook diverse natuurgebieden te vinden die interessant zijn voor vogelspotters. De telpost Breskens is beroemd om de vogeltrek in het voorjaar, maar ook in het najaar zijn er veel trekvogels te spotten. In de winter verblijven er veel standvogels zoals diverse soorten ganzen en eenden.
Het gloednieuwe gebied Waterdunen heeft een zilt klimaat, wat veel vogels aantrekt, maar ook gebieden als de Verdronken Zwarte Polder, Sophiapolder en het Groote Gat zijn interessant voor de vogelliefhebber. Bekijk alle natuurgebieden in West-Zeeuws-Vlaanderen.
Veelgestelde vragen
