Natuur bij Ede
Natuur in Nederland - Ede, een stad met een dorpsgevoel. Het plekje in Gelderland waar de gelukkigste mensen van Nederland wonen, omringd door natuur. Van immense heidevelden en ruige oerbossen tot romantische landgoederen, waar brede lanen onder grote, oude beukenbomen je meevoeren door een typisch Veluws landschap.
Tot 2020 was ons kantoor gevestigd in Ede, inmiddels zijn we verhuisd naar de deelgemeente Lunteren. We hebben dan ook ontzettend veel gestruind door de Edese natuur, die ons met al haar beeldschone landschappen doet inspireren om over de mooiste natuurbestemmingen wereldwijd te schrijven. Ede is een bijzondere plek, met veel mogelijkheden om actief bezig te zijn of juist te ontspannen en ontsnappen aan de drukte van het dagelijks leven.
Ede ligt in de Gelderse Vallei, op de westflank van de Veluwe. Het dorp is onlosmakelijk verbonden met natuur, maar ook met cultuur en kunst. Dat uit zich bijvoorbeeld in het cultureel erfgoed met feesten zoals het Schaapscheerderfeest en Heideweek. Door de eeuwen heen heeft de natuur zijn stempel op Ede gedrukt en andersom, samen vertellen zij een eeuwenoud verhaal dat tot de verbeelding spreekt van jong en oud.
Mooiste plekken bij Ede
Ben je benieuwd naar alle mooie natuurgebieden van Ede? In de directe omgeving van Ede is het groen! Hier een overzicht van natuurgebieden- en reservaten:
1. Kernhem en het Edese Bos
Rondom Huis Kernhem (1803) ligt het landgoed Kernhem, in het noorden van Ede. Aanschouw glooiende weilanden, brede lanen en karakteristieke boerderijtjes waar je lokale streekproducten kan kopen. Op het landgoed staat ook de dikste eik van heel Gelderland.
Dwaal over de Doolhoflaan, richting de bloedsteen: een eeuwenoude legende rondom een gigantische zwerfkei waar je 's nachts, bij volle maan, bloed uit kan prikken. De laan brengt je het Edese Bos in, waar rust, ruimte en natuur overheerst. Hier kan je heerlijk wandelen, de hond uitlaten, fietsen of te paard het uitgebreide netwerk aan ruiterroutes verkennen. Ook de legende van de Witte Wieven geniet bekendheid, met name door het Suske en Wiske album "Het Witte Wief".
Het Edese Bos kent veel elementen die typerend zijn voor het nabij gelegen landgoed, zoals paden met beukenhagen. Maar ook de brede eiken- en beukenlanen komen hier voor. Stukjes bos zijn door de jaren heen omgewaaid, maar de gemeente heeft de natuur zijn gang laten gaan waardoor nieuw ruig bos is ontstaan. Een ideale mix, wat ons betreft.
2. Heidevelden bij Ede
Vanuit het Edese Bos wandel of fiets je zo richting de Edese Heide, met daarbij gelegen de Ginkelse Heide. Beide natuurreservaten zijn adembenemend mooi. Wandel over glooiende hellingen met zicht over heidevelden zo ver het oog reikt. Een bezoek aan het gebied is een absolute aanrader als je in de omgeving van Ede bent. In de maand augustus kleuren deze heidevelden prachtig paars, een bekend fenomeen.
Deze uitgestrekte gebieden zijn heerlijk rond te wandelen, maar ook met de fiets is het genieten. Verschillende fietsroutes voeren je mee langs de mooiste plekjes bij Ede. Een persoonlijke aanbeveling is de Poëziefietsroute over Zuidwest-Veluwe, een inspirerende fietstocht langs 38 plekken die voor mensen als zodoende bijzonder werden ervaren, dat zij besloten er een gedicht over te maken. Een leuk middagje fietsen, waarbij je o.a. langs de Ginkelse Heide, Planken Wambuis en de Kreelse Plas komt.
Bij een bezoek aan deze gebieden bestaat er een kans dat je een van de Edese schaapskudden tegen het lijf loopt, deze grazen zowel op de Edese als Ginkelse Heide. Wil je graag wandelen met de hond in Ede? De Edese Heide is een enorm losloopgebied voor honden, je wandelt hier op een mooie dag dus vaak tussen andere baasjes en hun trouwe viervoeters. Houd je hond wel goed in de gaten, laat deze niet op wild of jagen of op fietspaden rennen, de kans dat je hond zomaar een fiets voorlangs passeert is groot. Liever zonder hond wandelen? Op de Ginkelse Heide is er aanlijnplicht en is het daarom over het algemeen rustiger.
Natuurcentrum Ede
Aan de rand van de Ginkelse Heide, langs de overkant van de N224, ligt Natuurcentrum Veluwe. Hier kan je informatie inwinnen en deelnemen aan allerlei leuke excursies. Wildkanseltochten, wandeltochten met boswachter of natuurgids en meer leuke activiteiten. Je kan er ook fietsen huren om de omgeving te verkennen.
3. Wekeromse Zand
Een van de mooiste zandverstuivingen in Nederland is het uitgestrekte duingebied bij Wekerom, een schitterend stuk natuur op een steenworp van Ede. De grote zandvlakte wordt ingetoomd door beplanting van naaldbomen. Op de omliggende zandwallen kunnen kinderen erg leuk spelen. De woestijnachtige verstuiving is zeer uitgestrekt en leent zich voor prachtige wandelingen en tochten te paard. Honden zijn hier helaas niet welkom. Lees meer over het Wekeromse Zand.
4. Planken Wambuis en de Ginkel
Bij de Veluwe denkt men gelijk aan wild kijken, er is niets mooiers dan een wild dier tegen komen in zijn natuurlijke leefomgeving. Ten noordoosten van Ede ligt een natuurgebied waar dit in overvloed kan, namelijk Planken Wambuis en de Ginkel. Het gehele gebied strekt zich uit over de gemeente Ede en een klein stukje Renkum, waarbij het tussen de dorpen Otterlo en Wolfheze in ligt.
Planken Wambuis is een gebied van oude landbouwgronden met ook weer prachtige bossen, graslanden, stuifzanden en heidevelden. Het vormt samen met de Ginkel een enorm natuurreservaat van zo’n 21 vierkante kilometers, waar je tijdens een fiets- of wandeltocht elke Veluwse wildsoort tegen kan komen.
5. De Sysselt en Landgoed Hoekelum
Ten oosten van Ede komt bos en heide op mooie wijze samen in de Sysselt (Sijsselt), een rijk en afwisselend landschap dat een ruig en ongerept uiterlijk heeft. Het landschap is zeer gevarieerd met bospercelen, stuifzanden, heidevelden, brede beukenlanen en mysterieuze bospaadjes. Er kan volop gewandeld en gefietst worden en er zijn meerdere routes in het gebied samengesteld.
Onderweg kom je langs mooie plekken zoals het Paradijs, een karakteristiek perceeltje met een bijzonder verhaal, waar kinderen naar hartenlust bomen kunnen klimmen en hutten kunnen bouwen, of langs de wildobservatiepost, waar je met goed geluk kans maakt om een wild zwijn of edelhert te spotten.
De Sysselt strekt zich uit langs het spoor, waar je op verschillende plekken kan oversteken richting het Hoekelumse Bos. Het Landgoed Hoekelum, met bijbehorend Hoekelumse Bos, ligt tussen Ede en Bennekom in. Het kent een bijzondere geschiedenis die teruggaat tot de 14e eeuw en het gehele landgoed is dan ook een rijksbeschermd gebied met waardevolle cultuurhistorische elementen, van de mooie tuinen tot de sfeervolle gebouwen. Het Parkbos is prachtig, met eeuwenoude laantjes, mooie vijvers en waterlopen en paadjes die je over bruggetjes meevoeren.
Tip: ook de hond mag weer mee, zowel de Sysselt als Landgoed Hoekelum hebben een losloopgebied.
6. SOMA-terrein
Onze geheime tip. Tussen Ede en Lunteren, naast Topparken 't Gelloo, zit een klein verborgen natuurgebied. Het SOMA-terrein. Dit is alleen toegankelijk via twee toegangspoortjes langs de zandwegen (Peteweg) in het verlengde van het recreatiepark.
Vroeger konden bestuurders van graafmachines in opleiding hier oefenen met hun voertuigen, maar tegenwoordig mag de natuur haar gang gaan. Het is echt een klein, maar bijzonder gebied, met veel vogels en ander wild. Er zijn diverse dassenburchten en er leeft een kudde moeflons, hetgeen vrij zeldzaam is in Nederland.
Ga je ook naar dit gebied? Houd dan a.u.b. de nodige afstand van de dieren en laat ze met rust! Vanaf de wildobservatietoren kan je het gebied vanaf de hoogte gadeslaan.
7. Kunst en natuur in Ede
Wie op zoek is naar een dagje natuur én kunst kan in gemeente Ede zijn hart ophalen. Zeker in de plaats Otterlo word je verrast door de fijne combinatie van kunst en natuur. Waarschijnlijk weet je al waar we op doelen: het wereldberoemde Kröller-Müller museum ligt midden in de natuur van het Nationale Park Hoge Veluwe. Met een iconische witte fiets rijd je in een kwartiertje naar het museum. Wij zouden aanraden om een langere route van een uur te pakken en lekker te genieten van de uitgestrekte landschappen, heide en bossen. Soms waan je je even op de Afrikaanse savanne. Zeker als je in de verte een edelhert of wild zwijn spot! Het Jachthuis Sint Hubertus is een echte eye catcher in het park.
Een bezoek aan het Kröller-Müller is altijd een goed plan dankzij haar indrukwekkende collectie Van Gogh's (tweede grootste collectie ter wereld) en werken van andere grote namen zoals Monet, Picasso en Mondriaan. Wandel na een bezoek aan de binnententoonstellingen zeker door naar de enorme beeldentuin. De uitgestrekte beeldentuin is uniek voor Nederland en mooi in elk seizoen. Hier kun je onder andere ontladen tussen de bomen, wandelen over smalle paadjes en trappen en genieten van de natuurbios. In totaal staan er ruim 200 kunstwerken die je in de frisse boslucht bewondert. Kunst en natuur zijn hier volledig versmolten en je raakt niet uitgekeken!
Naast het bekende Kröller-Müller museum vind je in Otterlo ook onbekendere plekken. Heb jij bijvoorbeeld ooit gehoord van het Nederlands Tegelmuseum? Wanneer je binnenstapt in dit verstopte museum weet je niet wat je ziet! Een enorme collectie tegels en tegelwanden met de meest unieke beschilderingen. Allemaal afkomstig uit Nederland, van de middeleeuwen tot hedendaags werk. Een deel van de collectie is van Helene Kröller-Müller, oprichtster van het Kröller-Müller museum. Enthousiaste vrijwilligers vertellen je graag alles over de herkomst en schilderingen van de tegeltjes.
Ook in de stad Ede vind je meer dan genoeg kunst. Wist je dat je in Ede street art kan bewonderen en een standbeeldenroute kan wandelen? Ook het tweejaarlijks kunstfestival Woest&Bijster wordt bij Ede georganiseerd. In 2025 is het weer zover.
Op zoek naar meer tips voor Otterlo? Lees alles over de natuur bij Otterlo, leuke overnachtingen en eetgelegenheden.
Nog meer natuur rondom Ede
Mooie bossen en indrukwekkende natuurplekken, klein en groot, je vindt ze overal rondom Ede. Ook de volgende locaties zijn nog een vermelding waard:
- De Valouwe en het Roekelse Bos - onbekend en een van de rustigste natuurgebieden van Ede.
- Middelpunt van Nederland en het Luntersche Buurtbos
- De Groene Grens - graslanden op de grens van Ede en Veenendaal.
- Renkums Beekdal - natuurgebied met verscheidenheid aan landschappen, veel hoogteverschillen.
Wandelroutes rondom Ede
Met zoveel natuur kan het lastig bepalen zijn waar je wil gaan wandelen, er is zoveel moois te zien. Daarom hebben wij de leukste wandeltochten in Ede en omgeving voor je op een rijtje gezet, variërend van een klein uurtje wandelen tot flinke dagtochten.
Onze top 5 aan wandelingen in- en rondom Ede:
- Blauwe Paaltjesroute bij Hoekelum: 3km
Starten bij Kasteel Hoekelum, informatiebord bij parkeerplaats. - Rode Paaltjesroute op de Sysselt: 4.5km
Starten bij parkeerplaats Noorderbos aan de Nieuwe Kazernelaan. - Lettense Berg-Peppelenburg Route: 6km
Starten bij parkeerplaats Westerrode en start tussen de twee grote keien.
Route wordt aangegeven door wit driehoekje op geel vlak. - Gele stippenroute op Planken Wambuis: 8km
Starten bij parkeerplaats Planken Wambuisweg, volg de grote gele stippen op keien. - Alle Edese Klompenpaden: 5.5 tot 14km.
Fietsroutes rondom Ede
In de bossen en op de hei zijn tal van gave fietspaden en uitdagende mountainbike trails uitgezet. Ede op de fiets is dan ook een echte aanrader. Om nog even terug te komen op kunst bij Ede, de fietsroute 'Smaak van Van Gogh' is een afwisselende fietsroute van ongeveer 46 kilometer die natuur combineert met kunst en lekker eten. Schilderachtige landschappen worden hier afgewisseld met de fijnste restaurants en een dosis historie.
Gastronomische tip Ede
In 2024 openden Nathalie en Erik restaurant GEIJT, een voor de Veluwe uniek concept, met de filosofie "van dichtbij en eerlijk". Het restaurant bevindt zich in Otterlo, maar half januari verhuizen zij naar de Verbindelaarsweg 138 in Ede. De prachtig geserveerde gerechten zijn op basis van seizoensgebonden groenten en komen van lokale leveranciers, (moes)tuinen en landerijen.
Het standaard menu is plantaardig, al kun je ook kiezen voor een menu met vlees of vis. Een top adresje dus voor lunch of diner.
Natuurvakantie Ede
Op zoek naar een mooie bestemming in eigen land voor een heerlijke natuurvakantie? Kom helemaal tot rust op de Veluwe! In Ede boek je een mooi boshuisje of ga je kamperen aan de bosrand. Ook hotel de Reehorst kent een ideale ligging ten opzichte van het Sysseltse Bos en Landgoed Hoekelum, maar is toch dichtbij station Ede-Wageningen.
Kijk voor meer inspiratie eens op de websites van Bezoek Ede en Ede Marketing.
Veelgestelde vragen
