Van Gogh Nationaal Park
In het nieuwste nationaal park van Nederland beleef je de natuur door de ogen van Vincent van Gogh. De schilderijen van de wereldberoemde kunstenaar komen in het Van Gogh Nationaal Park in Noord-Brabant tot leven. Van de dorpen waar hij woonde tot de natuur waarin hij mijmerde en inspiratie vond. Hier, in het hart van Brabant, komt cultureel erfgoed en natuurpracht samen. Vertraag, geniet en zie meer!
Van Gogh in Noord-Brabant
Vincent van Gogh en Brabant zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De bekende schilder is geboren en getogen Brabander. Hij heeft een link met vele plekken in de regio. Zo werd Van Gogh geboren in Zundert, ging hij naar school en kreeg hij tekenlessen in Tilburg, woonde zijn familie tijdelijk in Nuenen en Helvoirt en maakte de schilder vaak zijn hoofd leeg in de omliggende natuur.
Vele van zijn meesterwerken, zoals de Aardappeleters, schilderde hij op Brabants grondgebied. En ook toen hij verhuisde naar het buitenland bleef hij terugverlangen naar 'zijn' Brabant.
Vincent zag zijn thuis zoals anderen het niet zagen. Hij liet zich inspireren door de akkers, door de mensen die het land bewerkten, door de bloemen, de molens, de alledaagse zaken. Knotwilgen waren voor hem net mensen, waar hij uren naar kon kijken. Tijdens een wandeling of fietstocht door Van Gogh Nationaal Park ervaar je waarom de schilder juist híer zo geïnspireerd werd.
Natuur Van Gogh NP
Het Van Gogh Nationaal Park beslaat een groot deel van de provincie Noord-Brabant en overlapt deels met de natuurgebieden van het Groene Woud. Grofweg loopt het park tussen de grote steden Breda, Tilburg, Den Bosch en Eindhoven en de plaatsen Zundert, Etten-Leur, Helvoirt en Nuenen.
Het Van Gogh NP is in oktober 2024 officieel erkend en is daarmee het jongste nationaal park van ons land. Het is bovendien een nationaal park in nieuwe stijl. Waar geen duidelijke grenzen zijn, maar waar de natuur begint vanaf de voordeur. Waar erfgoed en natuurpracht elkaar ontmoeten. Misschien even wennen, maar ook de steden en dorpen horen erbij. Er worden veel inspanningen gedaan om groene corridors te creëren tussen de steden en landbouw te verduurzamen om zo een toekomstbestendig Noord-Brabant te bouwen.
Nieuwsgierig naar alle NP's in ons land? Kijk dan op de pagina Nationale parken in Nederland.
Mooiste plekken Van Gogh NP
Er zijn eindeloos veel schilderachtige plekjes te ontdekken in het nationaal park. Van de bekende natuurgebieden zoals de Kampina en de Loonse en Drunense Duinen tot meer lokale bossen en heidegebieden. En pak ook enkele mooie dorpen en steden mee voor een totaalplaatje van de regio!
1. Kampina
Met stip op één het meest geliefde natuurgebied binnen het nationaal park. In de Kampina (tussen Oisterwijk en Boxtel) kan je heerlijk struinen tussen vennetjes met weerspiegelende bomen, over zandverstuivingen, door bossen en heidegebieden. Boomkikkers, ijsvogels, libellen en reeën maken het plaatje af. Niet voor niks is de Kampina een geliefde fotografielocatie.
De Kampina is drukbezocht, dus plan je bezoek buiten de piekmomenten voor een rustigere natuurervaring. Kom als het kan doordeweeks of ga heel vroeg 's ochtends of juist laat in de avond op pad. Voordeel van vroege ochtenden is de kans op mist in combinatie met warm zonlicht. De natuur ontwaakt: ijsvogels schieten over het water en wellicht zie je een ree drinken uit een ven. Het is net een schilderij!
2. Oisterwijkse Bossen en Vennen
Nog zo’n heerlijk gebied om te wandelen langs spiegelgladde vennen. Voor fotografen is ook dit een zeer geliefde spot. De meeste mensen verkennen de Oisterwijkse Vennen te voet, met de Veertien Vennen Route vanuit het bezoekerscentrum van Oisterwijk, wat een van de Brabantse Natuurpoorten is. Tijdens deze route krijg je een geweldig beeld van het natuurgebied met zijn talloze vennetjes en prachtige bospaden. Onderweg vind je enkele horecagelegenheden voor een goede kop koffie.
Oisterwijk zelf is ook een zeer sfeervolle plaats met leuke horeca. In 2020 belandde het in de Top 5 mooiste dorpen van Nederland! Bourgondisch genieten kan hier maar al te goed. Voor lunch en verfijnde zoete lekkernijen kan je terecht bij Patisserie & Chocolatier Saranne in het centrum, aan de sfeervolle Lind. Uitgebreid dineren na een dag in de natuur is heerlijk bij Restaurant Speijck, aan de rand van de bossen. Laat je verrassen door een 4-gangenmenu of kies zelf!
Wie wil blijven overnachten tussen de Kampina en de Oisterwijkse Bossen en Vennen in, kunnen we KampinaStaete aanraden. Dit zeer kleinschalige vakantieparkje heeft slechts 20 huisjes en ligt midden in de Oisterwijkse bossen. Het gefluit van vogels overheerst hier.
Je vindt er een mix van knusse cottages en de wat luxere diamond suites. De laatste zijn ook te boeken met hottub. Vanuit het parkje wandel je zo de natuur in. Zowel de Kampina als de Oisterwijkse Bossen en Vennen zijn te voet bereikbaar. Bovendien worden er regelmatig leuke workshops en retraites gegeven, zoals yogaweekenden, een workshop ijsbaden of wandelen met de boswachter.
Meer weten over het gebied? Lees onze tips voor de Oisterwijkse Bossen en Vennen.
Rustig overnachten
- Knusse cottages en Diamond Suites.
- Tussen de Kampina en Oisterwijkse bossen in.
- Onthaasten in de natuur!
3. Loonse en Drunense Duinen
Een nationaal park binnen een nationaal park! De Loonse en Drunense Duinen zijn een van de grootste stuifzandgebieden van Nederland en vormen een heerlijke plek om te struinen door het zand, te mountainbiken, picknicken of paardrijden. Kom de Brabantse Sahara ontdekken! Kies je eigen weg en verdwaal even in de natuur.
Wist je dat de Loonse en Drunense Duinen ook een moerasgebied hebben? De vochtige grond en vennetjes van De Brand staan in schril contrast met het droge zand. In de moerassen komen mooie diersoorten voor zoals de kamsalamander, das, boomkikker en waterral.
4. Natuur bij Zundert
Nabij Zundert, de plaats waar Van Gogh in 1853 werd geboren, vind je een nog onbekende parel: de Oude Buisse Heide. Een landgoed met een mix van cultuur en erfgoed, een plek waar Van Gogh regelmatig te vinden was. Een steen met de quote 'Ik heb een altijd durend heimwee naar hei en masthout' herinnert aan Vincents liefde voor het gebied. Wandel door een landschap van boslanen, weiden en akkers, heide, vennetjes en langs theekoepels en oude boerderijen. Hier waan je je even terug in het oude Brabant.
Rij ook even door naar het dorp zelf voor een bezoek aan het Vincent van GoghHuis, waar je alles leert over de jeugd van de schilder en het Zundert van toen. Vanuit daar start ook de 8 km lange Van Gogh Wandelroute Zundert langs 6 Van Gogh monumenten en de omliggende natuur. Wandel door een pittoresk beekdallandschap rond het stroompje de Aa.
5. Natuur bij Nuenen
Deze knusse plaats noemt zich ook wel Van Gogh Village. De schilder woonde en werkte van 1883 tot 1885 in het dorp en heeft vele sporen nagelaten. Maar liefst 24 locaties in en rond Nuenen zijn nu Van Gogh erfgoed. Alsof je in een groot levend schilderij rondloopt!
Vincent schilderde in Nuenen talloze werken, waaronder de wereldberoemde Aardappeleters. Een bronzen standbeeld van het tafereel staat in een parkje in het dorp. Ook legde Van Gogh de pittoreske Collse Watermolen tussen Nuenen en Eindhoven vast op doek.
In het dorp staat tevens het Van Gogh Village Museum, waar je meer te weten komt over Van Gogh's tijd in Brabant en de invloed hiervan op zijn werk.
Wie zin heeft in een ommetje kan naar het Nuenens Broek vertrekken, een fijn wandelgebied dat deel uitmaakt van het Dommeldal. Hier wandel je tussen populierenlanen en boerenland. Het kan er drassig zijn in de natte maanden, dus laarzen of ander waterdicht schoeisel is wel aanbevolen. De Van Gogh Wandelroute Nuenen (10 km) komt tevens door het Nuenens Broek.
6. Natuur bij Helvoirt
'Als men waarachtig van de natuur houdt dan vindt men ’t overal mooi. Maar toch verlang ik soms zoo naar Holland & vooral naar Helvoirt', aldus Van Gogh in een brief aan zijn broer. Van Gogh verhuisde op zijn 16e naar het buitenland. Toch bleef Nederland, en dan in het bijzonder Helvoirt, een speciaal plekje in zijn hart houden. In het dorp vind je nog vele aandenkens aan de familie Van Gogh, zoals de kerk waar de vader van Van Gogh dominee was.
Je verkenning van Helvoirt en omgeving start in het HelvoirThuis, waar informatie over de Van Gogh monumenten en andere bezienswaardigheden in en rond Helvoirt te vinden is. Hier start tevens de Van Gogh Wandelroute Helvoirt van 15 km waarbij je ook de natuur in trekt. Door akkers vol knotwilgen, langs vennen en bos en een stukje door de Loonse en Drunense Duinen.
7. Natuur bij Tilburg
In de nu bruisende stad Tilburg kreeg Van Gogh in 1866 zijn eerste tekenlessen. De stad is sinds die tijd enorm veranderd en gegroeid en biedt genoeg vertier voor mensen die houden van winkelen, terrasjes en uitgaan. Maar ook voor de natuurliefhebber is Tilburg interessant! Het groen begint namelijk al ín de stad. De Piushaven vormt de schakel tussen de binnenstad en het buitengebied van Tilburg. Het wordt ook wel de Tilburgse Biesbosch genoemd.
Hier vinden ijsvogels en vele andere soorten hun thuis, kan je lekker suppen of wandelen langs de kade. De vele terrassen bieden een fijne pauzeplek. Strijk eens neer bij Villa la Vida voor een lekkere kop koffie of geniet van een lunch bij de Graanhandel. Vanaf hier kan je eenvoudig starten aan de 16 km lange Van Gogh Wandelroute Tilburg. Door akkers met knotwilgen, langs diverse vennen en bossen en langs de Abdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven waar je bij het proeflokaal een pauze kan inlassen met een huisgebrouwen La Trappe biertje.
Een andere aanrader is het Tilburgse Stadswandelbos, een fijne plek om tot rust te komen in de bossen en bij de vijver ten westen van de stad. Bijzondere bijkomstigheid is dat je hier Siberische grondeekhoorns kan spotten. Deze diertjes zijn in 1973 ontsnapt uit de oude dierentuin van Tilburg en overleven nu al ruim 50 jaar in de natuur.
Ook landgoed Huis ter Heide is een interessante plek binnen het Van Gogh Nationaal Park. Op ongeveer een half uur fietsen uit hartje Tilburg bevind je je in een schitterend gebied met vennetjes, heide, akkers en bossen. Sta oog in oog met Schotse hooglanders, spot vogels en wandel over het vlonderpaadje.
8. Dommeldal
Tussen Sint-Oedenrode en Boxtel vind je het rivierlandschap van de Dommel. Een van de mooiste plekken binnen het Dommeldal is het Vresselse bos, waar je prachtige soorten als de lepelaar, goudhaantje, heikikker en zwarte specht kan waarnemen. Schotse hooglanders en Exmoor pony’s grazen tussen de vennen en bossen. Er wordt hard gewerkt aan verbetering van het Dommeldal door losse gebiedjes te verbinden voor een meer aaneengesloten natuurgebied.
Net buiten het nationaal park, maar ook interessant is Hageven - de Plateaux, een natuurgebied aan de vijfde etappe van het Dommelpad.
9. Noordbrabants Museum en Den Bosch
De werken van Van Gogh met eigen ogen bewonderen? Plan dan zeker een bezoek aan het Noordbrabants Museum in Den Bosch in. Binnen de vaste collectie vind je diverse van zijn mooiste werken, maar ook oude brieven en foto's. Boek je ticket alvast online.
Je kan dit goed combineren met de natuur rond de stad. Wandel door het Bossche Broek, een moerassig natuurgebied meteen buiten de stad waar je reeën en vele vogels kan spotten. Inwoners van Den Bosch komen hier zelf graag om de drukte van de stad te ontvluchten.
Video Van Gogh NP
Activiteiten in Van Gogh NP
Wandelen en fietsen zijn de voornaamste activiteiten in het nationaal park. Dankzij de speciale Van Gogh routes treed je in de voetsporen van de schilder. Bewandel de akkers en fiets door de plaatsen waar hij zelf zijn ezel heeft neergezet.
1. Van Gogh Wandelroutes
Binnen het Nationaal Park zijn 5 Van Gogh wandelroutes uitgezet. Deze starten allemaal in een stad of dorp waar de familie Van Gogh een band mee had en nemen je mee naar de omliggende natuur. De vijf plaatsen vanwaar je kan starten zijn Zundert, Tilburg, Etten-Leur, Helvoirt en Nuenen.
Houd er rekening mee dat deze routes een combinatie zijn van natuur met erfgoed en je dus ook delen van de route wandelt door stadsgebied en over geasfalteerde paden. Hier ervaar je echt het 'natuur vanaf je voordeur' gevoel. De routes zijn uitstekend bewegwijzerd.
Heb je meer zin in een volledige natuurwandeling, dan kan je beter kiezen voor een wandeling in een van de bovengenoemde natuurgebieden. Zeker de Kampina, Oisterwijkse Bossen en Vennen en de Loonse en Drunense Duinen hebben een uitgebreid wandelnetwerk over natuurpaadjes.
2. Van Gogh Fietsroutes
Al fietsend zie je nóg meer van het landschap. Stap op het zadel en geniet van meer dan 400 km aan fietsroutes op de Van Gogh fietspaden. Totaal zijn er 10 Van Gogh fietspaden in het nationaal park die net als de wandelroutes starten in dorpen en steden in de regio. Van Eindhoven en Tilburg tot Nuenen en Zundert.
Aanrader is het Van Gogh Fietspad Eindhoven van 40 kilometer. Op de route ligt het niet te missen Van Gogh-Roosegaarde fietspad, dat is geïnspireerd op het schilderij de Sterrennacht. Bij zonsondergang lichten de duizenden sterren op het fietspad op. Dit moet je meemaken! Ook de Collse Watermolen ligt op route.
Verder kan je ook zelf je fietsroute door het nationaal park samenstellen aan de hand van knooppunten.
We hopen dat je geïnspireerd terugkomt van een bezoek aan Van Gogh Nationaal Park! Wij bezochten het nationaal park op uitnodiging van VisitBrabant en Van Gogh Nationaal Park.
